Đột quỵ đang trở thành một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, khi tỷ lệ mắc mới thuộc nhóm cao nhất khu vực Đông Nam Á. Theo GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, đột quỵ không chỉ là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Việt Nam, mà còn để lại những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và kinh tế của người dân.
Trong năm 2019, Việt Nam đã ghi nhận 135.999 ca tử vong do đột quỵ, chiếm vị trí số 1 trong các bệnh lý tim mạch. Tỷ lệ mắc mới ước tính khoảng 222 ca/100.000 dân mỗi năm, và tỷ lệ hiện mắc lên đến 1.541 trên 100.000 dân. Những con số này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề đột quỵ tại Việt Nam.
Trong Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu năm 2025 diễn ra tại Hà Nội, GS.TS Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh rằng mặc dù Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong xây dựng mạng lưới chăm sóc đột quỵ, với 150 đơn vị điều trị đột quỵ (năm 2016 chỉ có 12 đơn vị), nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua.
PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cũng cho biết rằng đột quỵ ngày càng có xu hướng gia tăng, không chỉ ở người cao tuổi mà cả ở người trẻ tuổi. Hàng năm, Trung tâm đột quỵ Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận và điều trị cho hàng nghìn người bệnh đột quỵ của miền Bắc.
Một trong những thách thức lớn nhất trong điều trị đột quỵ là người bệnh đến viện muộn, vượt quá ‘thời gian vàng’ để can thiệp hiệu quả. Bên cạnh đó, hệ thống cấp cứu trước viện còn chưa phát triển đồng bộ, thiếu những đơn vị phản ứng nhanh chuyên biệt về đột quỵ; sự chênh lệch về năng lực điều trị giữa các vùng miền cũng là một vấn đề cần được giải quyết.
Để giải quyết những thách thức này, ngành Y tế Việt Nam đang từng bước triển khai các nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh; xây dựng hệ thống dự báo nguy cơ đột quỵ; phát triển mạng lưới can thiệp cấp cứu từ xa nhằm rút ngắn thời gian xử trí và cá thể hóa điều trị.
GS.TS Trần Văn Thuấn cũng cho biết rằng trong thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục mở rộng mạng lưới các đơn vị đột quỵ đạt chuẩn trên toàn quốc. Việc phát triển mạng lưới này sẽ được thực hiện theo mô hình ‘vệ tinh – trung tâm’, đặc biệt ưu tiên tại các vùng sâu, vùng xa, khu vực khó khăn nhằm tăng cường hỗ trợ chuyên môn giữa các tuyến.
PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, đã đưa ra 3 khuyến cáo phòng ngừa đột quỵ: thường xuyên tập luyện, vận động, kiểm soát cân nặng, từ bỏ thói quen hút thuốc, ăn uống không lành mạnh; tầm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ: tim mạch, huyết áp, mỡ máu, tiểu đường…; khi có một trong các biểu hiện của đột quỵ, cần đưa người bệnh đến ngay các đơn vị điều trị đột quỵ để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Bộ Y tế Việt Nam đang tích cực triển khai các biện pháp để phòng ngừa và điều trị đột quỵ. Tuy nhiên, việc phòng ngừa và điều trị đột quỵ hiệu quả cần sự tham gia tích cực của cả cộng đồng.
