Với sự phát triển không ngừng của công nghệ vũ trụ trên thế giới, Việt Nam có cơ hội để vươn lên và khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, các chuyên gia quốc tế cho rằng Việt Nam cần chú trọng vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học.
Tại tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, các chuyên gia đã chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã trình bày về kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời.
TS Quang cho biết, từ nền tảng siêu dẫn ban đầu, Saclay tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn. Ông nhấn mạnh vai trò của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu, nơi các nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển.
Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người.
Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng. Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có.
TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.
Các chuyên gia cũng kiến nghị rằng Việt Nam cần có chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ lâu dài, bao gồm việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường hợp tác quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà nghiên cứu. Với sự quyết tâm và nỗ lực, Việt Nam có thể trở thành một trong những nước có trình độ công nghệ vũ trụ hàng đầu trên thế giới.
Hiện tại, nhiều nước trên thế giới đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ vũ trụ, xem đây là một trong những lĩnh vực quan trọng để phát triển kinh tế – xã hội. Việc Việt Nam tham gia vào lĩnh vực này không chỉ giúp nâng cao trình độ khoa học – công nghệ mà còn mở ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu trong nước.
Nguồn: Báo Tiền Phong
