Thị trường chứng khoán Việt Nam đang đối mặt với những thách thức trong việc nâng cao nhận thức và niềm tin của nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân. Theo bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), thanh khoản bình quân 10 phiên gần đây trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt mức ấn tượng, đứng đầu khu vực Đông Nam Á với giá trị giao dịch lớn và tốc độ tăng trưởng đáng kể.

Tuy nhiên, bà Phương cũng nhấn mạnh rằng nâng hạng thị trường chứng khoán là một giải pháp hiệu quả để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, nhưng đây không phải là mục tiêu cuối cùng mà là một quá trình dài hạn đòi hỏi phải xây dựng niềm tin vào một thị trường minh bạch, hiện đại và hội nhập.

Trong Hội thảo ‘Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán’ do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức, các chuyên gia đã thảo luận về nhiều vấn đề quan trọng. Bà Lê Thị Ngọc Ánh, Giám đốc vận hành InvestingPro, cho biết rằng 85% nhà đầu tư ra quyết định dựa trên tin đồn và 90% bán ngay khi có tin tiêu cực chưa được kiểm chứng, khiến thị trường dễ hoảng loạn và ảnh hưởng đến doanh nghiệp.

Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch UBCKNN, thông tin rằng dòng vốn ngoại đã có tín hiệu tích cực với hơn 13.000 tỷ đồng mua ròng trong nửa đầu tháng 7. Việc triển khai cơ chế giao dịch không cần ký quỹ (NPF) đã giúp gia tăng giao dịch của khối ngoại, hiện chiếm hơn 50% lệnh mua và có tỷ lệ lỗi cực thấp.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Theo số liệu của VSD, đến ngày 30/6, thị trường chứng khoán có 10,2 triệu tài khoản giao dịch, trong đó nhà đầu tư cá nhân chiếm đến 99,82%, nhà đầu tư tổ chức chỉ 0,18% và nhà đầu tư nước ngoài gần 0,5%. Nhà đầu tư cá nhân chiếm đến trên 80% giá trị giao dịch toàn thị trường.

Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch HĐTV VSD, cho rằng hiện nay 99,78% tài khoản chứng khoán thuộc về nhà đầu tư cá nhân – đối tượng có hạn chế về năng lực tài chính, kiến thức và dễ bị chi phối bởi tâm lý đám đông, khiến thị trường biến động mạnh. Do đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo qua nhiều hình thức và phát triển các định chế như quỹ đầu tư, bảo hiểm.

Để khuyến khích đầu tư qua các tổ chức chuyên nghiệp, cần có chính sách ưu đãi thuế. Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, cho biết ngành quản lý quỹ trong nước còn non trẻ, mới chiếm khoảng 6% GDP (tương đương 26 tỷ USD). Để phát triển ngành này, cần một sân chơi minh bạch, công bằng, nơi các công ty quản lý quỹ có năng lực có thể cạnh tranh bình đẳng, từ đó tạo ra sản phẩm hiệu quả, thu hút nhà đầu tư.

Tóm lại, để nâng cao nhận thức và niềm tin của nhà đầu tư, cần có sự minh bạch, pháp lý nghiêm minh và chuyên nghiệp trong thực thi. Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo và phát triển các định chế như quỹ đầu tư, bảo hiểm để giúp nhà đầu tư cá nhân có thể đầu tư hiệu quả và an toàn.

Hiện nay, nhiều công ty chứng khoán và các tổ chức tài chính đang nỗ lực để nâng cao nhận thức và kiến thức của nhà đầu tư thông qua các chương trình đào tạo và tư vấn. Tuy nhiên, vẫn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, các tổ chức tài chính và nhà đầu tư để xây dựng một thị trường chứng khoán minh bạch và bền vững.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang tiến gần đến cột mốc quan trọng là việc nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, một mục tiêu đã được theo đuổi trong nhiều năm qua. Gần đây, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024, cho phép áp dụng cơ chế giao dịch không yêu cầu ký quỹ đối với nhà đầu tư nước ngoài. Đây là một bước tiến quan trọng, đáp ứng một trong những tiêu chí cần thiết trong bộ tiêu chuẩn đánh giá của FTSE Russell, tổ chức xếp hạng thị trường chứng khoán toàn cầu.

Sự thay đổi này đã tạo ra một tác động tích cực đáng kể đối với thị trường, khi mà khối ngoại đã tăng giá trị mua ròng trong những tháng gần đây. Sự gia tăng này không chỉ phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng của nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường chứng khoán Việt Nam mà còn cho thấy tiềm năng thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào nền kinh tế.

Tuy nhiên, để duy trì và tăng cường sự hấp dẫn của thị trường đối với các quỹ đầu tư quy mô lớn sau khi nâng hạng, các doanh nghiệp niêm yết cần tập trung cải thiện chất lượng, đặc biệt là về tính minh bạch, năng lực công bố thông tin và thực hành ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị). Việc thực hiện nghiêm túc và hiệu quả các tiêu chuẩn này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín trên thị trường mà còn đáp ứng được nhu cầu của nhà đầu tư quốc tế.

Các chuyên gia nhận định rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán không chỉ là một mục tiêu ngắn hạn mà còn đòi hỏi sự chuẩn bị lâu dài và bền vững. Cải thiện chất lượng “hàng hóa” trên thị trường, nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhà đầu tư nước ngoài là yếu tố then chốt. Điều này không chỉ góp phần nâng cao vị thế của thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế mà còn giúp thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài một cách ổn định và lâu dài.

Bên cạnh đó, áp dụng các tiêu chuẩn ESG không còn là lựa chọn tự nguyện mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp niêm yết có thể tiếp cận với nhà đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp cần phát triển theo hướng chuyên sâu hơn, hướng tới phát triển bền vững và quan tâm đến các yếu tố phi tài chính. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tăng tính cạnh tranh mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Dự báo về khả năng nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam, các chuyên gia đưa ra tỷ lệ 70% khả năng được nâng hạng ngay trong tháng 9-2025 và 30% khả năng phải lùi đến tháng 3-2026. Điều này phụ thuộc vào quá trình đánh giá của FTSE Russell về mức độ ổn định của hệ thống và khả năng xử lý lỗi giao dịch. Với sự chuẩn bị tích cực và nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp cũng như các cơ quan quản lý, thị trường chứng khoán Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu nâng hạng và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài một cách bền vững.

Như vậy, thời gian tới sẽ là giai đoạn quan trọng để thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ nâng cao chất lượng mà còn hoàn thiện các tiêu chí cần thiết, sẵn sàng cho việc nâng hạng và hội nhập sâu vào thị trường tài chính toàn cầu.

Financial news cũng theo dõi sát sao quá trình này, đặc biệt là những tác động và yêu cầu cần thiết để nâng cao vị thế của thị trường.

Bộ Tài chính Việt Nam đang tích cực triển khai các biện pháp cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho dòng vốn gián tiếp từ quốc tế vào thị trường chứng khoán. Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, những cải cách này tập trung vào việc giảm thiểu yêu cầu về hợp pháp hóa lãnh sự, đơn giản hóa quy trình và hồ sơ pháp lý, cũng như áp dụng công nghệ số vào quy trình cấp phép và giám sát thị trường. Mục tiêu chính của những động thái này là gỡ bỏ các rào cản kỹ thuật, nâng cao trải nghiệm đầu tư và tạo ra bước tiến thực chất trong việc thu hút dòng vốn gián tiếp từ quốc tế vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hiện tại, Bộ Tài chính đang phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước để sửa đổi Thông tư 17. Những thay đổi dự kiến bao gồm cắt giảm giấy tờ pháp lý phức tạp, tăng tính linh hoạt trong việc nhận diện nhà đầu tư, và ứng dụng công nghệ số vào quy trình cấp phép và giám sát thị trường. Bộ cũng đang đề xuất một số giải pháp nhằm tăng tính hấp dẫn của thị trường chứng khoán, bao gồm sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP để tăng cường công khai minh bạch về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, bỏ các quy định lỗi thời liên quan đến quyền quyết định giới hạn sở hữu của Đại hội đồng cổ đông, và mở rộng khung pháp lý cho hoạt động phát hành chứng khoán.

Một trong những khó khăn mà nhiều nhà đầu tư nước ngoài gặp phải là thủ tục hành chính phức tạp và kéo dài, đòi hỏi hợp pháp hóa lãnh sự tài liệu hoặc xác minh phức tạp các hồ sơ đầu tư. Cùng với việc cải cách thủ tục hành chính, Việt Nam đã chính thức vận hành hệ thống giao dịch KRX từ tháng 5/2025. Đây là một bước tiến quan trọng hướng tới việc thiết lập cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) dự kiến triển khai từ đầu năm 2027. Hệ thống này được các tổ chức xếp hạng quốc tế đánh giá cao về khả năng tăng độ an toàn và hiệu quả cho giao dịch thị trường.

Đại diện FTSE Russell đã bày tỏ sự ấn tượng với tiến trình cải cách thị trường tài chính của Việt Nam và cam kết tiếp tục hỗ trợ về kỹ thuật, chỉ số và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng tin rằng khi nền tảng pháp lý và kỹ thuật được đồng bộ hóa, nhà đầu tư sẽ có trải nghiệm liền mạch, minh bạch và ổn định. Điều này sẽ giúp Việt Nam tạo dựng niềm tin thị trường. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là hệ quả tất yếu của quá trình cải cách bền bỉ, hướng tới xây dựng một thị trường vốn công bằng, hiệu quả và đạt chuẩn quốc tế.

Bộ Tài chính cam kết tiếp tục đồng hành với các tổ chức quốc tế, trong đó có FTSE Russell, để hoàn thiện thể chế, tháo gỡ các vướng mắc và thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển toàn diện. Với quyết tâm cải cách và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm đáp ứng các tiêu chí nâng hạng. Việc không ngừng cải thiện môi trường đầu tư sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.