Một trường hợp điển hình của bệnh lupus ban đỏ hệ thống vừa được ghi nhận tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Anh Long, 35 tuổi, đã trải qua một tuần với các triệu chứng sốt cao lên đến 39 độ, phát ban trên mặt, đỏ da loét ở các đầu ngón tay và đau nhức xương khớp. Sau khi tiến hành các xét nghiệm và thăm khám, TS.BS Nguyễn Phúc Tân, khoa Miễn dịch lâm sàng, đã chẩn đoán anh mắc lupus ban đỏ hệ thống, một loại bệnh tự miễn.

Bệnh tự miễn phát sinh khi hệ miễn dịch bị rối loạn chức năng hoạt động, phản ứng quá mức và tấn công các tế bào của cơ thể thay vì các tác nhân gây hại như virus và vi khuẩn. Điều này có thể dẫn đến hơn 100 dạng bệnh khác nhau và ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều cơ quan như thần kinh, tim, phổi, da, mắt, thận và cơ xương khớp.

Bác sĩ Tân đã xây dựng phác đồ điều trị nội khoa nhằm giảm triệu chứng và kiểm soát bệnh, kết hợp với thuốc bôi ngoài da để giảm ban đỏ. Sau một tuần điều trị, anh Long không còn sốt cao và được yêu cầu tái khám định kỳ mỗi tháng để điều chỉnh liều lượng hoặc thay thế thuốc tùy theo tình trạng bệnh.

Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, cứ 100.000 dân thì có 50 người mắc bệnh lupus ban đỏ, trong đó nữ giới chiếm 90% trường hợp. Bác sĩ Tân cho biết bệnh lupus ban đỏ có liên quan đến hormone estrogen, nội tiết tố làm tăng đáp ứng miễn dịch, góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh và khiến bệnh diễn tiến nặng hơn ở một số trường hợp.

Giai đoạn đầu bệnh thường khó nhận diện và dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác do các triệu chứng không đặc hiệu và khác nhau ở mỗi người. Các triệu chứng có thể xuất hiện theo chu kỳ, giảm nhẹ và biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể trở nặng, biểu hiện như viêm cấp hoặc mạn tính các mô, gây ra các biến chứng nguy hiểm, cần điều trị tích cực và kéo dài.

Mặc dù bệnh tự miễn chưa có thuốc đặc trị, nhưng vẫn có thể kiểm soát được thông qua các phương pháp điều trị. Người bệnh lupus ban đỏ hệ thống cần tuân thủ phác đồ điều trị và không nên tự ý ngưng thuốc đột ngột, đặc biệt là corticoid hoặc thuốc ức chế miễn dịch, để tránh gây bùng phát bệnh hoặc tái phát triệu chứng nghiêm trọng.

Người bệnh nên duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, vận động nhẹ nhàng, ăn uống cân đối và bổ sung thực phẩm giàu vitamin và canxi. Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng sớm có thể hỗ trợ quá trình tổng hợp vitamin D, nhưng cần che chắn cẩn thận để tránh nhạy cảm ánh sáng.

Để phòng ngừa loãng xương, người mắc lupus ban đỏ hệ thống nên bổ sung vitamin D và canxi theo chỉ định của bác sĩ. Thường xuyên rửa tay cũng là biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng, đặc biệt đối với những người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.

Chuột rút và co thắt cơ là những vấn đề sức khỏe thường gặp, có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, từ căng thẳng, thiếu ngủ, thiếu hụt dinh dưỡng đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn liên quan đến hệ thần kinh. Đặc biệt, bệnh thận mạn tính (CKD) cũng có thể gây ra chuột rút do sự thay đổi cân bằng dịch và điện giải của cơ thể.

Khi thận suy giảm chức năng, nồng độ kali và phốt pho trong máu tăng cao, dẫn đến mất cân bằng điện giải – một yếu tố gây chuột rút và co giật cơ. Bệnh thận mạn tính không chỉ ảnh hưởng đến hệ thần kinh mà còn trực tiếp đến cơ. Chất thải chuyển hóa tích tụ trong cơ thể do thận không hoạt động đúng cách có thể gây ra các biểu hiện như co giật cơ, yếu cơ, đau cơ và chuột rút.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp các triệu chứng khác như ngứa ran, mất cảm giác ở tay chân, hội chứng chân không yên, thậm chí là lú lẫn, co giật và hôn mê. Theo tiến sĩ Joseph Vassalotti, Giám đốc y khoa tại Quỹ Thận quốc gia Mỹ, hầu hết bệnh nhân không biết mình mắc bệnh thận cho đến giai đoạn muộn.

Các triệu chứng điển hình của CKD bao gồm mệt mỏi, yếu sức, khó ngủ, da khô, ngứa, đi tiểu nhiều, nước tiểu có máu, sưng quanh mắt, bàn chân và mắt cá chân, cũng như các triệu chứng về cơ như chuột rút hoặc co giật. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, hoặc đang sống chung với tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, bệnh tim nên đặc biệt lưu tâm đến các dấu hiệu trên.

Phát hiện sớm sẽ hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn, giúp kiểm soát bệnh và ngăn biến chứng. Để làm chậm tiến trình của CKD, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp như giảm lượng natri và ăn thực phẩm tốt cho tim mạch, hạn chế protein, phốt pho và kali, ngưng hút thuốc, hạn chế rượu, duy trì cân nặng khỏe mạnh và tập thể dục đều đặn, tránh dùng thuốc giảm đau kháng viêm.

Đối với tình trạng chuột rút hoặc co giật cơ, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp như kéo giãn nhẹ nhàng, mát xa, tắm nước ấm, uống đủ nước, mang giày thoải mái. Mặc dù bệnh thận mạn tính là một tình trạng phức tạp và tiến triển âm thầm, người bệnh hoàn toàn có thể sống lâu và khỏe mạnh nếu nhận diện sớm các dấu hiệu, trong đó có những biểu hiện ở cơ bắp.

Việc thay đổi lối sống và chăm sóc y tế đúng cách là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống. Để biết thêm thông tin về bệnh thận mạn tính và cách quản lý, bạn có thể truy cập vào trang web của Quỹ Thận quốc gia Mỹ tại https://www.kidney.org/ hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.