Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) – ông Lê Hoàng Châu, vừa đưa ra nhận định rằng việc Nhà nước thu được nhiều thuế từ đất là một tín hiệu đáng mừng nhưng cũng đồng thời đặt ra nhiều vấn đề cần xem xét. Điều này được ông phát biểu tại hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ do Báo Thanh Niên tổ chức vào sáng ngày 22.7 tại TP.HCM.

Ông Châu cho biết, với chỉ 9 dự án, TP.HCM đã có thể thu ngân sách được 65.000 tỉ đồng tiền sử dụng đất. Đây là con số đáng mừng vì nó bổ sung một nguồn thu lớn cho ngân sách. Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ sự lo ngại về tính hợp lý của con số này. Giá đất là một phần chi phí đầu vào của nền kinh tế và để kéo giảm giá nhà, nhiều giải pháp cần được thực hiện. Về phía Nhà nước, cần xác định nguồn thu từ đất đai một cách hợp lý.

Ông Lê Hoàng Châu đã đưa ra một ví dụ cụ thể về trường hợp của gia đình ông Nguyễn An ở Hóc Môn, TP.HCM. Gia đình ông có một ngôi nhà cấp 4 được xây dựng vào năm 2005 với diện tích khoảng 75m2 trên mảnh đất được ông bà nội để lại. Tuy nhiên, đến cuối năm 2024, khi gia đình quyết định xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, diện tích phần đất được đo vẽ lại là 208m2. Với bảng giá đất hiện hành là hơn 11 triệu đồng/m2, gia đình phải đóng gần 1,7 tỉ đồng tiền thuế sử dụng đất, một khoản tiền nằm ngoài khả năng tài chính của gia đình.

Một trường hợp khác được ông Châu nêu lên là một doanh nghiệp thuê kho với diện tích 11.000m2 tại quận 4 (cũ) vào năm 2022. Ban đầu, giá đất được xác định là 300.000 đồng/m2 và tiền thuê đất hàng năm là 3,3 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến năm 2023, TP điều chỉnh hệ số và doanh nghiệp phải trả tiền thuê lên 7,7 tỉ đồng/năm. Và sang tháng 1.2025, giá đất tăng cao và tiền thuê đất doanh nghiệp phải trả lên hơn 21 tỉ đồng, cao hơn 3 lần so với năm 2023 và cao gấp 7 lần so với năm 2022.

Những ví dụ trên cho thấy sự tăng lên của giá đất và nghĩa vụ tài chính đang dẫn đến nhiều bất cập trên thị trường, không chỉ với doanh nghiệp và người dân mà còn với nền kinh tế.

Ông Lê Hoàng Châu cũng đặt vấn đề về khoản thu bổ sung đối với hàng loạt doanh nghiệp do chậm định giá đất. Ông cho rằng việc Chính phủ quy định thu bổ sung là đúng theo luật Đất đai, nhưng đề xuất thu 3,6% của Bộ Tài chính là không hợp lý. Thay vào đó, ông đề nghị chỉ thu bổ sung 0,5% hoặc bỏ hoàn toàn khoản thu này khi sửa luật Đất đai.

HoREA cũng đề xuất thay vì thu 5,4% hay 3,6% thì Bộ Tài chính trình Chính phủ chỉ thu bổ sung 0,5%. Quy định này của luật Đất đai không phù hợp với luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật là chỉ áp dụng hồi tố với nghĩa vụ pháp lý nhẹ hơn, còn quy định nặng hơn không được áp dụng trước đó.