Giá gạo tại Nhật Bản trong tháng 6 đã tăng vọt lên mức kỷ lục 99,2% so với cùng kỳ năm ngoái, tạo ra thách thức lớn cho Thủ tướng Shigeru Ishiba trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện diễn ra vào cuối tuần này.

Số liệu do Bộ Nội vụ Nhật Bản công bố ngày 18-7 cho thấy giá gạo nội địa đã tăng mạnh trong những tháng gần đây, với mức tăng lần lượt là 101% trong tháng 5, 98,4% trong tháng 4 và hơn 92,5% trong tháng 3. Mặc dù lạm phát lõi đã giảm xuống 3,3% trong tháng 6, thấp hơn mức 3,7% của tháng 5 và dưới dự báo thị trường là 3,4%, tình hình giá gạo vẫn đang gây ra làn sóng bất mãn trong dân chúng.

Các chuyên gia cho rằng đợt tăng giá gạo hiện nay bắt nguồn từ đợt nắng nóng khắc nghiệt và khô hạn cách đây hai năm, cùng với việc một số thương nhân đã đầu cơ tích trữ gạo để trục lợi. Chính phủ Nhật Bản đã buộc phải tung kho dự trữ khẩn cấp từ tháng 2, một động thái hiếm khi xảy ra và chỉ được áp dụng trong những thảm họa lớn.

Khủng hoảng giá gạo này đã làm lộ rõ điểm yếu trong chính sách nông nghiệp Nhật Bản, với các chính sách bảo hộ lâu nay nhằm bảo vệ nông dân, như hạn chế nhập khẩu gạo ngoại, khiến việc giải quyết cuộc khủng hoảng giá gạo hiện tại gặp nhiều khó khăn. Người dân thành thị, đặc biệt là các gia đình trẻ, đang cảm nhận rõ sức ép tài chính do giá tiêu dùng tăng cao.

Tại nhiều siêu thị ở Tokyo và Osaka, các kệ hàng gạo thường xuyên trống trơn, nhiều cửa hàng phải treo biển khuyên người tiêu dùng chuyển sang dùng mì gói, bánh mì hoặc các loại thức ăn tinh bột giá rẻ khác.

Áp lực chính trị trong nước cũng đang tăng lên, với tỷ lệ ủng hộ chính phủ ông Ishiba giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi ông nhậm chức vào tháng 10 năm ngoái. Giới quan sát nhận định làn sóng bất mãn trong dân chúng, cùng với loạt bê bối trong đảng cầm quyền, đã khiến liên minh của ông Ishiba mất thế đa số tại Hạ viện trong cuộc bầu cử tháng 10. Nếu tình hình tiếp tục diễn ra, ông Ishiba có thể sẽ phải từ chức.

Nhật Bản cũng đang đối mặt với thách thức trong việc đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ trước thời hạn 1-8, khi mức thuế 25% của Mỹ áp lên hàng hóa Nhật bắt đầu có hiệu lực. Theo dõi thêm thông tin về tình hình kinh tế Nhật Bản và các vấn đề liên quan tại VietNamBiz.

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru đã tiến hành cuộc gặp gỡ với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vào ngày 18-7 tại Tokyo. Trong cuộc gặp kéo dài hơn 30 phút, Thủ tướng Ishiba kêu gọi tiếp tục đàm phán về thuế quan nhằm đạt được thỏa thuận có lợi cho cả hai nước. Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh Bộ trưởng Tài chính Mỹ có chuyến thăm Nhật Bản để tham dự Triển lãm Thế giới 2025 tại Osaka.

Cuộc họp giữa Thủ tướng Ishiba và Bộ trưởng Bessent có sự tham gia của Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa, người lãnh đạo đàm phán phía Nhật Bản về thuế quan với Mỹ. Cả hai bên đã tái khẳng định cam kết thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ hơn về kinh tế, an ninh và các lĩnh vực khác.

Thủ tướng Ishiba cho biết đã đề nghị Bộ trưởng Bessent tiếp tục đàm phán với Bộ trưởng Akazawa để đạt được thỏa thuận đôi bên cùng có lợi. Mặc dù chưa ấn định ngày cụ thể để gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Ishiba tin rằng sẽ có cơ hội để trực tiếp trao đổi với Tổng thống Mỹ, đặc biệt khi lợi ích quốc gia của Nhật Bản đang bị đe dọa bởi các chính sách thương mại gần đây.

Tổng thống Trump đã thông báo kế hoạch áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Nhật Bản từ ngày 1-8. Chính phủ Nhật Bản đang nỗ lực đạt được thỏa thuận với chính quyền ông Trump qua nhiều cấp độ liên lạc, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ các biện pháp thuế quan này.

Đáng chú ý, Bộ trưởng Bessent không tham gia đàm phán cấp bộ trưởng với Nhật Bản trong chuyến thăm này vì ông đến với tư cách thành viên phái đoàn Mỹ tham dự Triển lãm Thế giới. Tuy nhiên, Washington đang cân nhắc đề xuất của Tokyo về đầu tư quy mô lớn hơn và tăng cường nhập khẩu hàng hóa Mỹ nhằm giảm thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản.

Nhật Bản và Mỹ duy trì mối quan hệ kinh tế và chính trị quan trọng, và các cuộc đàm phán về thuế quan đang diễn ra trong bối cảnh phức tạp của thương mại quốc tế. Hy vọng rằng, thông qua các cuộc đàm phán, cả hai bên sẽ tìm ra giải pháp phù hợp, đem lại lợi ích cho cả hai quốc gia.

Triển lãm Thế giới 2025 tại Osaka là một sự kiện lớn, thể hiện cam kết của Nhật Bản và các quốc gia khác trong việc thúc đẩy hợp tác và phát triển. Chuyến thăm của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng thể hiện nỗ lực của Mỹ trong việc duy trì và mở rộng quan hệ hợp tác với Nhật Bản và các nước khác trên thế giới.