Trong quý 2/2025, xu hướng rút vốn tại các quỹ đầu tư tiếp tục diễn ra với giá trị rút ròng lên tới 6,8 nghìn tỷ đồng. Điều này đã nâng tổng quy mô rút ròng trong nửa đầu năm 2025 lên 12,5 nghìn tỷ đồng, tương đương với cùng kỳ năm 2024. Dữ liệu từ FiinTrade cho thấy giá trị rút ròng trong tháng 6/2025 là khoảng 1,82 nghìn tỷ đồng, tăng nhẹ so với tháng 5. Đây là tháng thứ 8 liên tiếp dòng tiền bị rút khỏi các quỹ đầu tư cổ phiếu và trái phiếu.

Áp lực rút vốn gia tăng ở quỹ cổ phiếu với giá trị rút ròng trong tháng 6 là hơn 2,3 nghìn tỷ đồng, tăng 35,2% so với tháng 5. Ngược lại, nhóm quỹ trái phiếu ghi nhận dòng vốn vào ròng trở lại với hơn 500 tỷ đồng trong tháng 6/2025. Nhóm quỹ thụ động ETF bị rút ròng hơn 1,1 nghìn tỷ đồng, chủ yếu là dòng tiền ngoại. Quỹ Fubon FTSE Vietnam ETF dẫn đầu với giá trị rút ròng gần 458 tỷ đồng.

Trong khi đó, một số quỹ bắt đầu có dòng vốn vào ròng trở lại trong nửa đầu tháng 7, bao gồm quỹ VanEck Vietnam ETF và ETF DCVFMVN DIAMOND. Nguyên nhân chính của xu hướng rút vốn là do sự đảo chiều của dòng tiền vào quỹ TCBF. Tuy nhiên, tín hiệu tích cực đã xuất hiện khi quỹ TCBF có dòng tiền vào ròng trở lại trong tháng 6 và nửa đầu tháng 7.

Về tỷ trọng tiền mặt, 25/34 quỹ mở cổ phiếu giảm tỷ trọng tiền mặt, phản ánh tâm lý lạc quan hơn và kỳ vọng về khả năng tăng trưởng của thị trường. HPG là top mua ròng của các quỹ trong tháng 6/2025, trong khi VIC và VHM nằm trong top bị bán ròng.

Các nhà đầu tư đang chờ đợi sự phục hồi của thị trường và kỳ vọng vào những cơ hội đầu tư mới trong tương lai. Tuy nhiên, việc rút vốn từ các quỹ đầu tư cũng cho thấy sự thận trọng của các nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động.

Xu hướng đầu tư của các quỹ cũng đang có sự thay đổi khi một số quỹ bắt đầu có dòng vốn vào ròng trở lại. Điều này cho thấy thị trường đang có những tín hiệu tích cực và các nhà đầu tư đang dần lấy lại niềm tin vào thị trường.

Các chuyên gia dự báo rằng thị trường sẽ tiếp tục có những biến động trong thời gian tới và các nhà đầu tư cần phải thận trọng khi đưa ra quyết định đầu tư. Tuy nhiên, với những tín hiệu tích cực hiện nay, thị trường có thể sẽ sớm phục hồi và mang lại cơ hội đầu tư cho các nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán Việt Nam gần đây đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ trước đề xuất mới của Bộ Tài chính về Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi. Điểm nổi bật trong đề xuất này là mức thuế suất 20% trên thu nhập từ việc bán chứng khoán, sau khi trừ đi giá mua và các chi phí liên quan. Đây không phải là một phương án mới, vì nó đã từng được quy định trong Luật Thuế Thu nhập cá nhân năm 2007. Tuy nhiên, do một số vướng mắc trong quá trình thực thi, từ năm 2015, luật thuế đã thống nhất chuyển sang phương pháp đơn giản hơn, tức là thu thuế 0.1% trên giá trị mỗi lần giao dịch.

Vậy việc áp dụng thuế mới này sẽ có tác động như thế nào đến thị trường chứng khoán Việt Nam? Liệu thị trường tài chính của Việt Nam có thể đạt được sự cân bằng và phát triển vững chắc giữa hai “chân” ngân hàng và chứng khoán khi chính sách thuế có nguy cơ làm giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán?

Đề xuất áp dụng thuế 20% trên lãi chứng khoán đã tạo ra nhiều ý kiến trái chiều trong cộng đồng đầu tư và các chuyên gia. Một mặt, nhiều người ủng hộ đề xuất này vì cho rằng nó sẽ giúp đảm bảo sự công bằng trong thu nhập giữa các nguồn thu nhập từ chứng khoán và các nguồn thu nhập khác. Việc áp dụng thuế suất 20% trên lãi chứng khoán sẽ giúp tạo ra một môi trường đầu tư công bằng hơn và phù hợp với các thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, không ít chuyên gia và nhà đầu tư lo ngại rằng việc đánh thuế trực tiếp trên lợi nhuận sẽ làm giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự thay đổi đột ngột này có thể làm giảm động lực giao dịch, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư ngắn hạn. Điều này có thể dẫn đến sự suy giảm trong hoạt động của thị trường chứng khoán và ảnh hưởng đến sự phát triển của thị trường tài chính.

Thị trường tài chính Việt Nam hiện nay vẫn còn tồn tại sự chênh lệch lớn giữa hai “chân” ngân hàng và chứng khoán. Trong khi hệ thống ngân hàng thương mại đang đảm nhiệm phần lớn vai trò cung ứng vốn cho nền kinh tế, thị trường vốn Việt Nam vẫn còn hạn chế. Tỷ lệ người dân đầu tư vào chứng khoán còn rất thấp, chỉ khoảng 10% dân số, trong khi gần như mọi người đều có tài khoản ngân hàng.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng một yếu tố quan trọng là thói quen và tâm lý của nhà đầu tư cá nhân. Người dân thường ưa thích gửi tiết kiệm ngân hàng vì tính an toàn và lãi suất ổn định, lại không phải đóng thuế thu nhập cá nhân trên tiền lãi. Nếu chính sách thuế chứng khoán mới được thông qua, mặc dù có thể giúp thị trường chứng khoán Việt Nam tiệm cận gần hơn với các thông lệ quốc tế, nhưng nó cũng có thể làm giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán so với kênh tiết kiệm ngân hàng.

Để đảm bảo sự phát triển cân bằng và bền vững của thị trường tài chính, các cơ quan quản lý cần cân nhắc kỹ lưỡng và xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp. Có thể xem xét miễn hoặc giảm thuế cho một số sản phẩm cần khuyến khích, chẳng hạn như quỹ đầu tư dài hạn, đặc biệt là quỹ mở trái phiếu. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn và công bằng, đồng thời khuyến khích sự phát triển của thị trường vốn.

Tóm lại, việc áp dụng thuế 20% trên lãi chứng khoán không chỉ là bài toán thu ngân sách, mà còn là phép thử đối với tầm nhìn phát triển thị trường tài chính Việt Nam. Một quyết sách nếu thiếu cân bằng có thể khiến thị trường mãi “đi khập khiễng” với “chiếc chân” ngân hàng quá tải. Do đó, cần có sự cân nhắc và điều chỉnh phù hợp để đảm bảo sự phát triển bền vững và cân bằng của thị trường tài chính.

Cho thuê tài chính đang nổi lên như một kênh huy động vốn linh hoạt, giúp doanh nghiệp tiếp cận máy móc, thiết bị hiện đại mà không cần phải thế chấp tài sản. Thay vì phải vay vốn từ ngân hàng, doanh nghiệp có thể đề xuất với công ty tài chính mua tài sản và cho thuê lại với lãi suất tương đương với khoản vay trung và dài hạn. Giải pháp này được đánh giá là tối ưu, đặc biệt là đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc doanh nghiệp có tài sản giá trị lớn nhưng khó thế chấp tại ngân hàng.

Một điển hình của việc tận dụng lợi ích của hình thức cho thuê tài chính là Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl. Thay vì đầu tư hàng chục tỷ đồng vào máy móc, thiết bị, công ty này đã đề xuất danh mục máy móc, nhà cung cấp và mục đích sử dụng để công ty tài chính mua và cho thuê lại. Sau 3-5 năm trả gốc và lãi, doanh nghiệp sẽ sở hữu tài sản mà không cần phải thế chấp tài sản như khi vay vốn ngân hàng. Ông Đỗ Thịnh Thắng, Giám đốc Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl, chia sẻ rằng với những ngành nghề đặc thù, tài sản có giá trị rất lớn nhưng lại khó thế chấp ngân hàng. Ví dụ, trong lĩnh vực kiểm định, một số trang thiết bị có giá trị vài tỷ đồng nhưng lại rất khó tìm đối tác mua nếu ngân hàng phát mại.

Tuy nhiên, hơn 15 năm qua, thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ do một số hạn chế. Chưa có công ty cho thuê tài chính nào được cấp phép mới và nguồn vốn của các công ty cho thuê tài chính chủ yếu phụ thuộc vào ngân hàng, khiến họ khó khăn trong việc mở rộng và phát triển. Ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính BIDV SuMi-Trust, cho rằng quy định của Ngân hàng Nhà nước về việc các công ty tài chính chỉ được vay ngân hàng thương mại dưới 12 tháng là một hạn chế. Trong khi đó, họ cấp tín dụng đầu ra trên 12 tháng. Ông Sơn cũng đề xuất cần thiết phải mở kênh phát hành trái phiếu cho các công ty cho thuê tài chính.

Một vấn đề khác khiến thị trường cho thuê tài chính chưa phát triển mạnh mẽ là niềm tin thị trường còn hạn chế. Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu, cho rằng chương trình leasing rất phổ biến tại các nước tiên tiến nhưng chưa phổ biến tại Việt Nam do thiếu sự tin tưởng giữa hai bên: bên cho thuê và bên đi thuê. Nhiều trường hợp tại Việt Nam, bên thuê đã đem bán tài sản dù không sở hữu, dẫn đến gian lận và không trả lại thiết bị cho bên cho thuê.

Nếu Việt Nam phát triển thị trường cho thuê tài chính tương xứng với tiềm năng, có thể thành lập 400 công ty cho thuê tài chính và mở rộng quy mô dư nợ lên 300-500 ngàn tỷ đồng sau 5 năm. Khi đó, dịch vụ cho thuê tài chính sẽ trở thành kênh tiếp sức mạnh mẽ cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Qua đó, doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn và tài sản cần thiết để phát triển sản xuất kinh doanh. Đồng thời, thị trường cho thuê tài chính cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Ngành quản lý quỹ tại Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lớn để trở thành một trong những trụ cột quan trọng trong việc dẫn vốn cho nền kinh tế, bên cạnh kênh truyền thống là hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, quy mô của ngành quản lý quỹ hiện nay vẫn còn rất khiêm tốn. Tính đến cuối năm 2024, tổng giá trị tài sản được quản lý chỉ tương đương khoảng 7% GDP. Đa số tài sản này đến từ các hợp đồng ủy thác đầu tư, với phần lớn được phân bổ vào trái phiếu và tiền gửi. Trong khi đó, sản phẩm quỹ đầu tư đại chúng, đặc biệt là quỹ mở, dù có sự tăng trưởng ấn tượng, nhưng quy mô vẫn còn rất nhỏ, chưa đạt 1% GDP.

So sánh với các nước như Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ, tỷ lệ tài sản quỹ trên GDP của Việt Nam còn thấp hơn rất nhiều. Trung Quốc đạt tỷ lệ gần 21% GDP, Ấn Độ gần 18% GDP, trong khi Mỹ lên tới 133% GDP. Điều này cho thấy ngành quản lý quỹ tại Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển. Việc phát triển ngành quản lý quỹ không chỉ giúp đa dạng hóa kênh dẫn vốn cho nền kinh tế mà còn góp phần giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng.

Để ngành quản lý quỹ phát triển, cần có các giải pháp đồng bộ và đột phá. Thứ nhất, quỹ đầu tư cần được nhìn nhận là một kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, giúp giảm áp lực cấp vốn từ hệ thống ngân hàng. Thứ hai, cần cho phép ngân hàng được cung cấp dịch vụ quản lý gia sản và chính thức phân phối chứng chỉ quỹ. Điều này sẽ giúp giảm rủi ro của hệ thống ngân hàng và tăng cường sự phát triển của ngành quỹ. Việc ngân hàng tham gia vào phân phối chứng chỉ quỹ và cung cấp dịch vụ quản lý gia sản có thể mang lại lợi ích cho cả hai bên, cả ngân hàng và khách hàng.

Thứ ba, cần có các giải pháp để gia tăng số lượng và chất lượng hàng hóa trên thị trường vốn. Thị trường hiện nay đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng ‘hàng hóa đầu tư chất lượng’, bao gồm cả cổ phiếu niêm yết và trái phiếu doanh nghiệp niêm yết. Cần thúc đẩy quá trình IPO và cổ phần hóa một cách thực chất, nâng cao năng lực quản trị sau cổ phần hóa. Việc tăng cường chất lượng hàng hóa trên thị trường vốn sẽ giúp tăng niềm tin của nhà đầu tư và kích thích sự phát triển của thị trường.

Thứ tư, tăng cường niềm tin nhà đầu tư – từ minh bạch đến hiệu quả thực tế. Ngành quản lý quỹ cần phát huy vai trò dẫn dắt của các chuyên gia đầu tư có chuyên môn sâu, không chỉ trong quản lý tài sản mà còn trong nâng cao kiến thức tài chính cho cộng đồng. Niềm tin của nhà đầu tư là yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển của ngành quỹ.

Cuối cùng, chính sách ưu đãi thuế để khuyến khích nhà đầu tư đầu tư dài hạn là rất quan trọng. Chính phủ nên có chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân cho các khoản đầu tư định kỳ vào quỹ với thời gian nắm giữ dài. Với tâm lý chạy theo lợi nhuận ngắn hạn, các chính sách khuyến khích thuế của Chính phủ sẽ giúp người dân có niềm tin vào quỹ và tạo thói quen đầu tư kỷ luật và dài hạn.

Cơ hội bứt phá từ hành động đồng bộ đang mở ra cho ngành quản lý quỹ Việt Nam, và với sự phối hợp chặt chẽ từ các bên liên quan, ngành quỹ hoàn toàn có thể tăng trưởng mạnh trong 10 năm tới, góp phần vào kỷ nguyên cất cánh của Việt Nam.