Xử lý tài sản công dôi dư sau sáp nhập: Đột phá từ chính sách đến thực thi

Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, bộ máy đã được tinh gọn, nhưng hàng nghìn tỷ đồng tài sản công dôi dư vẫn đang trong tình trạng bỏ không, chờ xử lý. Không ít trong số đó là các trụ sở nằm ở vị trí đắc địa, có thể tạo ra giá trị phát triển lớn nếu được khai thác hiệu quả. Tuy nhiên, sự chậm trễ, lúng túng trong tổ chức thực hiện, thậm chí buông lỏng quản lý, đang khiến những tài sản quý giá ấy trở thành gánh nặng.

Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu các địa phương triển khai việc rà soát, xử lý tài sản công đúng nguyên tắc, đồng bộ, không được chậm trễ. Bộ Tài chính cũng đã vào cuộc quyết liệt, trình Quốc hội sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; ban hành 11 văn bản quy phạm pháp luật, tập trung vào hệ thống tiêu chuẩn, định mức – nền tảng để đánh giá và sắp xếp nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước.

Để thực sự tạo đột phá, những nút thắt pháp lý, tâm lý và tổ chức cần được tháo gỡ dứt điểm. Các địa phương cần chủ động rà soát, báo cáo sớm danh mục tài sản cần xử lý, tránh tình trạng xử lý hình thức, đùn đẩy trách nhiệm.

Từ trung ương đến địa phương, nhiều tỉnh, thành phố đã chủ động rà soát, báo cáo sớm danh mục tài sản cần xử lý. Tại Bắc Giang, Cao Bằng, Hưng Yên, Hải Phòng, đã có những chuyển động tích cực trong việc xử lý tài sản công dôi dư.

Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ. Các địa phương phản ánh nhiều khó khăn: chưa xác lập được quyền sở hữu tài sản do cơ quan trung ương để lại; còn lúng túng trong phân loại tài sản; vướng mắc pháp lý giữa Luật Đất đai, Luật Ngân sách nhà nước và Luật Tài sản công; thiếu nhân lực chuyên trách ở cấp cơ sở; tâm lý e ngại trách nhiệm, sợ sai và tình trạng thừa – thiếu cục bộ.

Bộ Tài chính đã đề nghị từng địa phương báo cáo chính thức số liệu chi tiết về tài sản dôi dư sau 90 ngày thực hiện. Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính cho biết, sẽ tiếp tục đồng hành, phối hợp chặt chẽ với các địa phương để tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc mới phát sinh trong quá trình sắp xếp, xử lý tài sản công.

Khoảng thời gian 90 ngày không phải là để chờ đợi hay xử lý cho có, mà là thời điểm vàng để các địa phương thể hiện năng lực điều hành, tinh thần trách nhiệm và dám hành động vì lợi ích chung. Mỗi tài sản công được xử lý hiệu quả không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách, mà còn là một minh chứng cho việc kiểm soát tốt quyền lực, chặn đứng tình trạng hợp thức hóa sai phạm.

Có thể thấy, xử lý tài sản công dôi dư không chỉ là công việc hành chính, mà còn là phép thử về năng lực tổ chức, tinh thần trách nhiệm và sự liêm chính của từng cấp chính quyền. Trung ương đã hành động quyết liệt, ban hành đầy đủ công cụ pháp lý. Nếu địa phương không vào cuộc tương xứng, tài sản sẽ tiếp tục thất thoát, thậm chí bị hợp thức hóa trong sai phạm.

Việc xử lý hiệu quả tài sản công dôi dư không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách, tránh lãng phí, mà còn mở ra cơ hội khai thác lại tài sản công cho các mục tiêu phát triển, phục vụ nhân dân.

Nhiều xã mới thành lập sau sáp nhập đang gặp khó khăn về vấn đề thiếu ôtô công theo định mức. Để giải quyết tình trạng này, Bộ Tài chính đã có hướng dẫn cụ thể cho các địa phương. Tại một hội nghị trực tuyến gần đây do Bộ Tài chính tổ chức, các địa phương đã lên tiếng về tình trạng thiếu xe ô tô công ở các xã, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.

Theo ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý công sản, mặc dù đã tiến hành rà soát toàn bộ ôtô công, nhưng số xe còn lại ở cấp huyện trước ngày 1/7/2025 không đủ để điều chuyển cho các xã mới thành lập sau sáp nhập. Bộ Tài chính đã hướng dẫn rõ trách nhiệm của địa phương trong việc đảm bảo ôtô công cho các xã mới.

Cụ thể, theo Nghị định số 155/2025/NĐ-CP, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định định mức trang bị ôtô cụ thể cho từng đơn vị hành chính cấp xã. Trước hết, các tỉnh, thành phố cần điều chuyển xe từ cấp huyện còn lại từ trước ngày 1/7/2025 xuống cấp xã theo đúng tiêu chuẩn, định mức. Trường hợp số xe hiện có không đủ, địa phương được quyền điều chuyển từ các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh hoặc mua sắm mới để bảo đảm phương tiện phục vụ yêu cầu nhiệm vụ.

Bộ Tài chính cũng đã có Công văn số 8400/BTC-QLCS đề nghị các bộ, ngành trung ương rà soát, điều chuyển ô tô không còn sử dụng về cho địa phương. Tuy nhiên, kết quả báo cáo từ các bộ cho thấy phần lớn xe dôi dư là xe cũ, không đủ điều kiện vận hành hoặc không phù hợp với nhu cầu thực tế. Do đó, địa phương phải chủ động mua sắm mới để kịp thời trang bị phương tiện cho các xã.

Để hỗ trợ triển khai, Bộ Tài chính đã thành lập Tổ công tác liên ngành làm việc với tất cả các địa phương. Đồng thời, ban hành Công văn số 11120/BTC-QLCS thống nhất biểu mẫu báo cáo, giúp các địa phương tổng hợp, theo dõi tình hình xử lý tài sản công thuận tiện hơn. Hiện Bộ đang hoàn thiện chức năng trên phần mềm quản lý để hỗ trợ địa phương báo cáo nhanh và đầy đủ.

Với những hướng dẫn cụ thể từ Bộ Tài chính, các địa phương được khuyến khích chủ động trong việc đảm bảo ôtô công cho các xã mới thành lập sau sáp nhập. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản công, cũng như đảm bảo phương tiện để thực hiện các nhiệm vụ tại các xã mới.

Tổng kết, vấn đề thiếu ôtô công ở các xã mới thành lập sau sáp nhập đang được Bộ Tài chính giải quyết bằng cách hướng dẫn cụ thể và hỗ trợ các địa phương. Với sự vào cuộc tích cực của Bộ Tài chính, các địa phương cần linh hoạt trong việc điều chuyển, mua sắm mới để đảm bảo ôtô công cho các xã mới, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản công.

UBND tỉnh Gia Lai vừa ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ngành và UBND các xã, phường trên địa bàn triển khai công tác bố trí trụ sở, cơ sở vật chất nhằm phục vụ mô hình tổ chức chính quyền địa phương mới sau khi thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính.

Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, ông Phạm Anh Tuấn, yêu cầu các đơn vị phải triển khai thực hiện nghiêm túc các hướng dẫn từ Trung ương và Bộ Tài chính về việc sắp xếp và sử dụng hiệu quả trụ sở làm việc. Mục tiêu là đảm bảo hoạt động thông suốt của chính quyền hai cấp sau khi thực hiện sáp nhập.

Ông Tuấn cũng nhấn mạnh rằng việc xử lý tài sản dôi dư phải tuân thủ đúng quy định pháp luật, tránh tình trạng thất thoát, lãng phí. Đặc biệt, tuyệt đối không được tiến hành bán trụ sở hoặc cơ sở sự nghiệp công. Trong trường hợp các đơn vị thiếu hụt về cơ sở vật chất, có thể tiến hành mua sắm bổ sung theo tiêu chuẩn quy định hoặc ưu tiên sửa chữa, cải tạo cơ sở cũ để đáp ứng nhu cầu công việc.

UBND tỉnh Gia Lai cũng lưu ý về việc đảm bảo trang thiết bị cần thiết cho Trung tâm Phục vụ hành chính công, điều kiện lưu trữ hồ sơ, và nhà công vụ cho cán bộ sau khi có sự thay đổi do sáp nhập. Các địa phương và đơn vị có trách nhiệm quản lý tài sản dôi dư và phải bố trí lực lượng để bảo vệ và trông coi.

UBND tỉnh giao Sở Tài chính chủ trì và tham mưu để ban hành kế hoạch xử lý trụ sở và tài sản công dôi dư trên địa bàn tỉnh. Việc này cần được thực hiện theo nguyên tắc “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, và rõ thẩm quyền.

Về phương tiện làm việc cho các xã, phường mới, Sở Tài chính được giao nhiệm vụ đề xuất phương án điều chuyển hoặc mua sắm ô tô phục vụ công tác theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

UBND tỉnh yêu cầu các địa phương và đơn vị phải kịp thời báo cáo về các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai để tổng hợp và xử lý theo thẩm quyền.