Lễ tiễn biệt họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nhân vật tiêu biểu của hội họa đương đại Việt Nam, đã diễn ra vào ngày 17/7 tại Hà Nội. Ông hưởng thọ 64 tuổi. Sự ra đi của ông đã để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong lòng bạn bè, giới nghệ sĩ và công chúng yêu nghệ thuật.

Lê Thiết Cương là người đã sống một cuộc đời tài hoa và phóng khoáng, luôn lạc quan và rộn ràng dù hạnh phúc riêng tư có nhiều gập ghềnh. Ông là tri kỷ của nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu, diễn viên, hoa hậu… và đã biến căn nhà số 39 Lý Quốc Sư (Hà Nội) thành điểm hẹn quen thuộc của văn nghệ sĩ cả nước.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, người bạn thân thiết của Lê Thiết Cương, đã nghẹn ngào nhớ lại giây phút tiễn biệt: ‘Khi mấy anh em chúng tôi vào bệnh viện, Cương nói: Cầm tay tôi đi. Tôi cầm tay Cương và biết đó là lần cuối. Dù các bác sĩ không thể can thiệp gì thêm, Cương vẫn nhất quyết ở lại bệnh viện với hy vọng mong manh. Cương không đầu hàng, vẫn kiên cường đối mặt với lằn ranh sinh tử, đúng như tính cách bền bỉ, bất khuất đã theo anh suốt cuộc đời.’

Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn gọi sự ra đi ấy là ‘Lê Thiết Cương trở về miền tối giản của riêng mình’. Theo anh, từ tranh sơn dầu đến sơn mài, Lê Thiết Cương giữ vững phong cách riêng – chất liệu truyền thống, kỹ thuật truyền thống, nhưng tạo hình hiện đại, nghiêng về đồ họa, với những mảng phẳng và đậm nhạt sâu sắc.

Lê Thiết Cương đã sống một cuộc đời nghiêm khắc và cao độ trong làm nghệ thuật. Ông từng thừa nhận: ‘Một đời làm nghệ thuật vẽ được mấy tranh đẹp, nhầm lẫn, sai lầm, mò mẫm là chính, hoang mang, ảo tưởng là chính… Nhưng đó là cuộc sống – có hay có dở, có thăng có trầm và nghệ thuật cũng sinh động như vậy’.

Người nghệ sĩ ấy đã lặng lẽ rời khỏi thế gian, nhưng như nhà thơ Hữu Việt mượn lời Gabriel García Márquez để nói: ‘Người ta không chết khi trái tim ngừng đập, mà là khi bị lãng quên’. Lê Thiết Cương sẽ không bị lãng quên. Ông sẽ tiếp tục sống, qua những bức tranh, câu chữ, buổi trò chuyện nghệ thuật và trong ký ức của những người ở lại.

Triển lãm “Di sản cũ – Linh hồn mới” với hơn 30 bức tranh và kỷ vật của họa sĩ Công Quốc Hà vừa được khai mạc tại Mơ Artspace, khách sạn Apricot, 136 Hàng Trống, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Sự kiện kéo dài từ ngày 28/7 đến 2/8, mang đến cơ hội để công chúng Việt Nam tái ngộ với nghệ sĩ sau gần một năm ông qua đời.

Các tác phẩm trưng bày tại triển lãm bao gồm sơn mài, sơn dầu, acrylic với đa dạng chất liệu và kích thước, cùng các kỷ vật gắn liền với cuộc đời sáng tác của họa sĩ. Người xem có thể thưởng thức những bức tranh với màu sắc tươi sáng đặc trưng của Công Quốc Hà, với các chủ đề như ngựa, mèo, hoa, bên cạnh những đề tài quen thuộc về phụ nữ và phố cổ Hà Nội. Đặc biệt, triển lãm còn trưng bày những tác phẩm đặc sắc mà họa sĩ đã vẽ trong mấy năm cuối đời.

Chị Công Nữ Hoàng Anh, con gái của họa sĩ Công Quốc Hà, cho biết đã mang những bức tranh từ bảo tàng gia đình ở Thụy Điển về Hà Nội để công chúng trong nước có thể thưởng thức các tác phẩm của bố mình. Các bức tranh được lựa chọn theo cảm xúc cá nhân và phù hợp với không gian trưng bày.

Thông qua triển lãm, người xem sẽ thấy một Công Quốc Hà đa dạng, với chiều sâu nội tâm và tư tưởng của một người ham học và đọc nhiều, một nghệ sĩ nhạy cảm nhưng luôn giữ được tinh thần lạc quan, tươi vui. Tinh thần ấy đặc biệt được thể hiện ở những tác phẩm ông vẽ trong mấy năm cuối đời.

Họa sĩ Công Quốc Hà sinh năm 1955 trong một gia đình gốc tư sản khá nổi tiếng ở Hà Nội. Ông nội của họa sĩ là người xây dựng khách sạn và nhà hàng Phú Gia nổi tiếng trên phố Hàng Trống trước 1954. Em gái ông là họa sĩ Công Kim Hoa, cũng rất thành danh với tranh sơn mài.

Họa sĩ Công Quốc Hà tốt nghiệp chuyên ngành sơn mài Trường cao đẳng Mỹ thuật công nghiệp năm 1979. Ông nổi tiếng với các đề tài phụ nữ, phố cổ, hoa, với phong cách hội họa riêng, tối giản đường nét, chú trọng bố cục, chắt lọc mảng màu tươi sáng. Tranh ông được yêu thích bởi phảng phất chất hương xa, lãng mạn, hồi cố và bản màu tươi sáng và tình cảm.

Trước khi qua đời vào cuối năm 2023, họa sĩ Công Quốc Hà đã tổ chức nhiều triển lãm trong nước và quốc tế. Dịp này, vào buổi chiều cuối cùng của trưng bày, gia đình sẽ tổ chức chương trình nghệ thuật kết hợp độc đáo giữa trình diễn âm nhạc, thời trang và hội họa Công Quốc Hà, dành cho bạn bè.