Trong ngành chăn nuôi, virus PCV2 đang nổi lên như một mối đe dọa đáng kể đối với sức khỏe của heo. Loại virus nhỏ này có khả năng can thiệp vào hoạt động của các tế bào quan trọng thuộc hệ miễn dịch, bao gồm cả nguyên bào lympho và bạch cầu đơn nhân. Tuy nhiên, sự hiện diện của PCV2 thôi chưa đủ để gây ra bệnh lý, mà nó cần đến các điều kiện thuận lợi nhất định, đặc biệt là tình trạng kích hoạt của hệ miễn dịch do hiện tượng đồng nhiễm thường thấy trong các trại chăn nuôi.

Khi hệ miễn dịch của heo bị kích hoạt do tình trạng đồng nhiễm, nó sẽ tạo ra các lymphoblast – một dạng tế bào lympho được kích hoạt miễn dịch. Đây chính là môi trường thuận lợi để PCV2 bắt đầu nhân lên. Sự phát triển và nhân lên của PCV2 có mối liên hệ chặt chẽ với sự hiện diện và số lượng của các lymphoblast. Mức độ nghiêm trọng của bệnh lý gây ra bởi PCV2 phụ thuộc đáng kể vào số lượng lymphoblast có mặt. Do đó, các bệnh đồng nhiễm đóng một vai trò quan trọng trong việc kích hoạt hệ miễn dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của PCV2.

Trong bối cảnh ngày càng có nhiều trường hợp nhiễm đồng thời nhiều mầm bệnh, việc kiểm soát PCV2 và các bệnh liên quan đòi hỏi một sự hiểu biết sâu rộng và chi tiết về cơ chế nhân lên của virus. Một trong những công cụ then chốt trong cuộc chiến chống lại PCV2 là vaccine. Tuy nhiên, không chỉ vaccine mới có thể kiểm soát được tình hình, việc kiểm soát tốt tất cả các bệnh đồng nhiễm và nâng cao tình trạng sức khỏe tổng thể của đàn heo cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động của PCV2 mà còn góp phần nâng cao hiệu quả chăn nuôi và sức khỏe động vật nói chung.

Như vậy, đối phó với PCV2 và các tác động của nó đòi hỏi một chiến lược toàn diện, bao gồm việc sử dụng vaccine, quản lý tốt các bệnh đồng nhiễm và áp dụng các biện pháp chăn nuôi tốt để nâng cao sức khỏe tổng thể của đàn heo. Bằng cách hiểu rõ hơn về cách PCV2 nhân lên và gây bệnh, ngành chăn nuôi có thể phát triển các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả hơn, giảm thiểu thiệt hại và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành.

Dịch tả lợn châu Phi đang gia tăng trở lại trên toàn quốc, với 636 ổ dịch được phát hiện tại 30/34 tỉnh thành, dẫn đến hơn 42.300 lợn mắc bệnh và buộc phải tiêu hủy hơn 43.300 con. Theo báo cáo của Cục Chăn nuôi và Thú y, so với cùng kỳ năm 2024, số lợn mắc bệnh, chết và tiêu hủy đã giảm hơn 34%, tuy nhiên, tỷ lệ lợn mắc bệnh có chủng tái tổ hợp genotype I-II đang có xu hướng gia tăng.

Đặc biệt, chủng virus này xuất hiện lần đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2023 và hiện chiếm 45% số ca mắc. Điều đáng lo ngại là hiện tại Việt Nam chưa có loại vaccine nào có thể bảo hộ hiệu quả với chủng genotype I-II. Các loại vaccine dịch tả lợn châu Phi do các đơn vị trong nước sản xuất đã được cấp phép lưu hành, với 7,8 triệu liều đã cung ứng ra thị trường, tuy nhiên, kết quả khảo sát lưu hành virus cho thấy tiêm các loại vaccine này đối với chủng tái tổ hợp genotype I-II có miễn dịch rất thấp, lợn chết rất nhanh.

Trước tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết Bộ đã đặt mục tiêu với các nhà khoa học để cắt gen chủng của genotype I-II, nghiên cứu vaccine phù hợp. Ông cũng nhận định nguyên nhân dịch bùng phát trở lại là do tâm lý chủ quan sau đỉnh dịch 2019-2020, cũng như việc kiểm soát dịch bệnh, xử lý ổ dịch, kiểm soát giết mổ chưa được triển khai đồng bộ.

Về lâu dài, Thứ trưởng Tiến cho rằng Việt Nam phải thay đổi hình thức chăn nuôi từ nhỏ lẻ sang quy mô lớn, tập trung, để kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an toàn sinh học. Dịch tả lợn châu Phi có nguồn gốc từ châu Phi, lây lan nhanh, tỷ lệ chết gần như 100% với lợn nhiễm bệnh, và có sức đề kháng cao, khả năng chịu được nhiệt độ thấp.

Để phòng chống dịch bệnh, người chăn nuôi cần tăng cường áp dụng các biện pháp an toàn sinh học, thường xuyên khử trùng, vệ sinh chuồng trại, không buôn bán, vận chuyển lợn không rõ nguồn gốc. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời các ổ dịch để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Cục Chăn nuôi và Thú y đang tiếp tục theo dõi tình hình dịch bệnh và phối hợp với các cơ quan chức năng để tìm ra giải pháp hiệu quả phòng chống dịch tả lợn châu Phi.