Đột quỵ đang trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và có xu hướng trẻ hóa. Phần lớn các trường hợp đột quỵ đều có nguyên nhân từ những bệnh nền thầm lặng mà người ta thường chủ quan bỏ qua. PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, đã đưa ra cảnh báo về tình trạng này.

Ông Thắng cho biết rằng nhiều người trẻ rất chủ quan về tình trạng sức khỏe của mình mặc dù họ có huyết áp cao. Tăng huyết áp thường không có triệu chứng, ngay cả khi huyết áp lên đến 200 mmHg. Điều này khiến cho nhiều người không biết mình có nguy cơ đột quỵ cao.

Các bác sĩ đã chỉ ra rằng có 5 yếu tố nguy cơ chính dẫn đến đột quỵ, được ví như những ‘sát thủ’ giấu mặt. Đó là tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì và rung nhĩ. Để phòng ngừa đột quỵ, mỗi người cần kiểm tra xem mình có một hoặc nhiều bệnh lý trên hay không và đặt ra các mục tiêu để kiểm soát các chỉ số huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết.

Trung tá, ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Bệnh viện Quân y 175, cũng nhấn mạnh rằng những bệnh nền như trên diễn tiến thầm lặng và biểu hiện rất mơ hồ. Đa số bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh nên chủ quan, không duy trì điều trị. Nhiều người tự ý ngưng thuốc khi thấy các chỉ số ổn định, hoặc chỉ uống một vài loại thuốc trong toa. Đây là sai lầm chết người, bởi các bệnh lý này đòi hỏi phải kiểm soát lâu dài, gần như suốt đời.

Đột quỵ thường nặng nề và để lại những hệ lụy nghiêm trọng. Nhiều người giữ được tính mạng nhưng sau cơn đột quỵ không thể quay trở lại công việc, tạo gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội. Hầu hết người sống sót sau đột quỵ đều bị ảnh hưởng nhiều chức năng cơ thể, tàn phế, sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như tê liệt, cử động yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm…

May mắn là đột quỵ hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Để tránh đột quỵ, mỗi người cần kiểm tra xem có một hoặc nhiều bệnh lý trên. Nếu có, cần đặt ra các mục tiêu để kiểm soát các chỉ số huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết, không hút thuốc lá, sử dụng thuốc kháng đông nếu phát hiện rung nhĩ. Với những bệnh nhân đã từng bị đột quỵ, cần kiểm soát các yếu tố trên với mục tiêu cao hơn.

Cũng cần nhận biết các dấu hiệu của đột quỵ để cấp cứu càng sớm càng tốt trong những giờ đầu. Bệnh nhân đột quỵ có thể xuất hiện đột ngột triệu chứng tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân. Đặc biệt là khi triệu chứng xảy ra một bên cơ thể, méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng… Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu y tế cần được xử lý ngay lập tức.

Trong những năm gần đây, điều trị rung nhĩ đã đạt được những bước tiến đáng kể nhờ vào sự hỗ trợ của công nghệ tiên tiến, đặc biệt là kỹ thuật cryoballoon ablation. Viện Tim mạch, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã thành công trong việc áp dụng kỹ thuật này cho hai bệnh nhân nam, 32 và 50 tuổi, những người đã trải qua nhiều lần rung nhĩ tái phát mặc dù đã sử dụng thuốc điều trị. Sự hỗ trợ chuyên môn từ các chuyên gia của Bệnh viện Đại học Y Dược Ruijin (Trung Quốc) đã giúp đảm bảo quá trình thực hiện kỹ thuật này thành công.

Sau một ngày thực hiện thủ thuật, cả hai bệnh nhân đều có thể đi lại và sinh hoạt bình thường, không có biến chứng nào được ghi nhận và nhịp tim đã trở về trạng thái bình thường. Rung nhĩ là một loại rối loạn nhịp tim phổ biến, đặc biệt là ở người trung niên và cao tuổi. Ước tính tại Việt Nam, có hàng trăm nghìn người mắc bệnh lý này. Rung nhĩ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, suy tim, đột tử.

Trước đây, kỹ thuật triệt đốt rung nhĩ chủ yếu sử dụng năng lượng sóng tần số radio (RF), đòi hỏi phải trang bị hệ thống lập bản đồ điện học 3D chuyên sâu, rất đắt tiền, và thời gian can thiệp kéo dài cũng như đòi hỏi kinh nghiệm cao từ ê-kíp thực hiện. Tuy nhiên, cryoballoon ablation là kỹ thuật triệt đốt mới sử dụng nhiệt độ lạnh sâu (từ -40 đến -60 độ C) để cô lập điện học các tĩnh mạch phổi – nơi xuất phát của hầu hết các ổ rung nhĩ.

Quá trình thực hiện kỹ thuật này bao gồm đưa quả bóng vào tĩnh mạch phổi, sau đó làm lạnh tại vị trí tiếp xúc để tạo nên vùng tổn thương, ngăn chặn dẫn truyền tín hiệu loạn nhịp ra ngoài. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này bao gồm không cần hệ thống dựng hình 3D, thời gian làm thủ thuật ngắn (khoảng 1 giờ), thời gian học và làm chủ kỹ thuật tương đối nhanh, tính an toàn và hiệu quả cao.

Hiện tại, kỹ thuật triệt đốt bằng bóng áp lạnh mới chỉ được triển khai tại 2 trung tâm tim mạch trong nước nhưng với số lượng còn hạn chế. Tuy nhiên, với ưu điểm vượt trội về việc thực hiện kỹ thuật, tính hiệu quả và độ an toàn, kỹ thuật này hứa hẹn sẽ sớm được mở rộng và trở thành một trong những lựa chọn điều trị hữu ích cho bệnh nhân rung nhĩ tại Việt Nam trong tương lai gần.

Nhìn chung, sự ra đời và áp dụng của kỹ thuật cryoballoon ablation trong điều trị rung nhĩ đã mở ra những hy vọng mới cho bệnh nhân mắc bệnh tim mạch này. Với tính hiệu quả và an toàn cao, kỹ thuật này hứa hẹn sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng trăm nghìn người mắc bệnh tại Việt Nam.