Trong bối cảnh Hà Nội đang triển khai kế hoạch hạn chế sử dụng xe máy xăng theo chỉ thị của Thủ tướng, nhu cầu cấp thiết về xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho môtô, xe máy điện đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chỉ thị ban hành ngày 12/7 đã đề ra kế hoạch cấm xe máy xăng trong vành đai 1 từ ngày 1/7/2026, sau đó mở rộng ra vành đai 2 vào năm 2028 và vành đai 3 vào năm 2030, đồng thời hạn chế cả ô tô chạy xăng dầu.

Người tham gia giao thông có thể cần xem xét chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện để thích nghi với những thay đổi này. Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia – Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết Việt Nam đã ban hành 21 tiêu chuẩn và 12 quy chuẩn áp dụng cho môtô, xe máy điện, cùng 12 tiêu chuẩn về trạm, trụ sạc và thiết bị liên quan. Hiện có 20 tiêu chuẩn khác đang được xây dựng, dự kiến ban hành trong năm 2025.

Các tiêu chuẩn đối với môtô, xe máy điện được chia thành ba nhóm: tiêu chuẩn an toàn, tiêu chuẩn thử nghiệm pin, ắc quy và tiêu chuẩn về thiết bị điện trên xe. Nhóm an toàn gồm 9 tiêu chuẩn như an toàn khi đâm xe vào cột, các đặc tính kỹ thuật an toàn về vận hành xe, điện, hệ thống tích điện nạp lại được, yêu cầu về đầu nối, bộ nối dẫn điện với nguồn cung cấp bên ngoài, mức tiêu hao năng lượng và đặc tính khi xe chạy trên đường.

Đối với pin, ắc quy, việc thử nghiệm phải đáp ứng tiêu chuẩn khác nhau cho hệ thống có công suất lớn (xe hybrid và xe điện nhiên liệu), thiết bị năng lượng cao (xe điện và xe hybrid cắm phích), cùng yêu cầu kỹ thuật về đặc tính an toàn. Các hệ thống ắc quy phải đạt yêu cầu thử nghiệm riêng. Ngoài ra còn có tiêu chuẩn về đặc tính và yêu cầu an toàn của hệ thống pin.

Thiết bị điện trên xe phải đáp ứng tiêu chuẩn về chuyển mạch điện/điện tử (gồm rơle, đèn chớp, thiết bị điện tử), tiêu chuẩn về hệ thống dẫn động điện, hiệu suất năng lượng của hệ thống phanh, hiệu suất năng lượng khi sử dụng băng thử kiểu động cơ.

Đối với trạm sạc, Việt Nam hiện có các tiêu chuẩn về cáp sạc, thiết bị điều khiển và bảo vệ cáp đầu vào dùng cho xe điện, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp, hệ thống lắp đặt điện hạ áp và hệ thống trạm sạc có dây. Trong năm nay sẽ có thêm các tiêu chuẩn mới liên quan đến phích cắm, ổ cắm, đầu nối và ổ nối vào xe điện, hệ thống truyền năng lượng không dây, cùng một số tiêu chuẩn cho hệ thống sạc điện có dây.

Các quy chuẩn hiện hành chủ yếu liên quan đến an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho xe điện cùng các linh kiện như đèn chiếu sáng, gương chiếu hậu, khung xe, vành xe, lốp hơi, động cơ, ắc quy. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn không chỉ là khuôn khổ kỹ thuật mà còn là công cụ định hướng phát triển công nghệ, sản phẩm, thị trường. Ông ví tiêu chuẩn như công cụ dẫn đường, giúp định hướng phát triển.

Lật lại Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định, môtô điện là xe cơ giới hai bánh có công suất động cơ điện lớn hơn 4 kW, tốc độ thiết kế lớn hơn 50 km/h. Xe máy điện có công suất động cơ điện không lớn hơn 4 kW và tốc độ thiết kế không quá 50 km/h. Quy chuẩn và tiêu chuẩn là những quy định về chất lượng, kỹ thuật. Tiêu chuẩn là những khuyến nghị tự nguyện áp dụng, trong khi quy chuẩn bắt buộc phải áp dụng theo quy định pháp luật.

Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực pin lithium-ion với sự ra mắt của chất điện phân mới, F-QSCE@30. Đây là kết quả của sự hợp tác giữa Đại học Công nghệ Lulea và Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, và vừa được công bố trên tạp chí Nano-Micro Letters. Chất điện phân này không chỉ tăng cường độ dẫn ion một cách đáng kể mà còn giúp pin duy trì gần 100% dung lượng sau 350 chu kỳ sạc, ngay cả trong điều kiện nhiệt độ cao.

F-QSCE@30 là một chất điện phân tổng hợp bán rắn ghép flo, được thiết kế để vượt qua những hạn chế của các chất điện phân hữu cơ lỏng truyền thống. Những chất điện phân này thường dễ bị rò rỉ, dễ cháy và kém ổn định bề mặt. Qua việc khai thác hiệu ứng cảm ứng tích hợp của các chuỗi, F-QSCE@30 đồng thời tăng cường độ dẫn ion và tạo ra một lớp bảo vệ LiF tự nhiên.

Vật liệu này được chế tạo dưới dạng màng gia cố sợi thủy tinh được xử lý bằng tia UV, mang lại độ dẫn điện tương tự chất lỏng nhưng lại không bắt lửa và bền chắc về mặt cơ học. Điều này không chỉ giúp loại bỏ các nguy cơ an toàn mà còn cho phép quy trình sản xuất cuộn hiệu quả.

F-QSCE@30 thể hiện hiệu suất ấn tượng với độ bền vượt trội; dung lượng gần như nguyên vẹn – một bước đột phá lớn trong việc giải quyết vấn đề phát triển sợi nhánh và suy giảm dung lượng, những thách thức lớn đối với pin lithium-ion hiện nay; tăng tốc vận chuyển ion – thể hiện hiệu suất chất điện phân và pin được cải thiện đáng kể.

Khả năng sản xuất quy mô lớn của vật liệu này cũng là một điểm đáng chú ý. Quy trình xử lý UV một bước của hexafluorobutyl methacrylate và các monome ion lỏng bên trong khung sợi thủy tinh tạo ra màng dày 90µm không nứt, hoàn toàn tương thích với các dây chuyền phủ hiện có.

F-QSCE@30 đã đáp ứng các mục tiêu của Hiệp hội Pin Tiên tiến Hoa Kỳ (USABC) năm 2030 về khả năng duy trì dung lượng và tốc độ, mở ra một hướng đi khả thi cho việc chế tạo các cell pin dạng túi với mật độ năng lượng trên 400 Wh/kg.

Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ tiếp tục mở rộng khái niệm hiệu ứng cảm ứng này sang hóa học kim loại natri và kẽm, đồng thời tối ưu hóa độ bền cơ học cho các bộ pin thể rắn định dạng lớn. Điều này hứa hẹn một tương lai an toàn hơn và giàu năng lượng hơn cho xe điện và các hệ thống lưu trữ lưới điện.