Thế giới đã chứng kiến những biến động địa chính trị và kinh tế lớn trong thời gian qua, gây ra những tổn thất đáng kể cho các doanh nghiệp trên toàn cầu. Theo một báo cáo nghiên cứu gần đây của EY-Parthenon, đơn vị tư vấn chiến lược của hãng kiểm toán EY, gần 3.500 công ty đại chúng có doanh thu hàng năm trên 1 tỷ đô la đã mất tổng cộng 320 tỷ đô la lợi nhuận trong suốt bảy năm qua do những biến động này.

Sự bất ổn địa chính trị và kinh tế toàn cầu đã tác động mạnh mẽ đến giá trị và lợi nhuận của các doanh nghiệp. Báo cáo của EY-Parthenon chỉ ra rằng, sau nhiều năm tiền tệ giá rẻ và địa chính trị tương đối ổn định, một làn sóng thay đổi vĩ mô đã xuất hiện, từ các căng thẳng thương mại đến các xung đột quân sự toàn cầu. Những thay đổi này đã khiến chính sách của các chính phủ và các sự kiện toàn cầu có tác động lớn hơn đến giá trị và lợi nhuận của doanh nghiệp so với nhiều thập kỷ trước.

Nghiên cứu của EY-Parthenon cũng cho thấy, trong ba năm qua, khoảng 40% mức thay đổi về tổng giá trị của chỉ số chứng khoán FTSE100 xảy ra vào những ngày có các sự kiện kinh tế hoặc địa chính trị lớn. Khoảng 25% trong số 3.500 công ty đại chúng được nghiên cứu ghi nhận biên lợi nhuận mất 5% hoặc hơn trong ba năm qua. Thiệt hại này được đo lường bằng biên lợi nhuận trước lãi vay, thuế và khấu hao tài sản cố định (EBITDA).

Các doanh nghiệp Trung Quốc là những đơn vị chịu cú sốc lợi nhuận lớn nhất, với 40% trong số 833 công ty được phân tích chịu thiệt hại tổng cộng 73 tỷ đô la về EBITDA. Sự sụt giảm lợi nhuận của các công ty Trung Quốc chủ yếu tập trung ở lĩnh vực bất động sản, thép và xây dựng. Ngược lại, các doanh nghiệp đại chúng ở Anh chịu ít thiệt hại hơn, chỉ có 14 trong số 100 công ty Anh được nghiên cứu chứng kiến biên lợi nhuận EBITDA suy giảm trong ba năm qua.

Một số doanh nghiệp đã thể hiện khả năng thích nghi tốt với bối cảnh vĩ mô đang thay đổi, ghi nhận lợi nhuận vượt trội so với các công ty cùng ngành. EY-Parthenon chỉ ra rằng, có 10% trong số các công ty toàn cầu có biên lợi nhuận EBITDA thuộc nhóm 25% cao nhất vào năm 2014 có thể duy trì được mức biên lợi nhuận đó vào năm 2024. Tại Mỹ, một số doanh nghiệp có biên lợi nhuận EBITDA tăng so với các đối thủ cùng ngành bao gồm công ty máy móc nông nghiệp Caterpillar, công ty logistics UPS, hai hãng dược Pfizer và Merck và tập đoàn hàng tiêu dùng Johnson & Johnson. Tại Anh, một số cái tên nổi bật như chuỗi cửa hàng thời trang Next, nhà sản xuất hóa chất Croda, công ty khai thác mỏ Rio Tinto và công ty kỹ thuật Spirax vẫn tiếp tục tăng trưởng về biên lợi nhuận.

Theo Mats Persson, trưởng bộ phận vĩ mô và địa chiến lược của chi nhánh của EY-Parthenon tại Anh, những doanh nghiệp có hiệu suất lợi nhuận vượt trội này cho thấy bối cảnh mới đã tạo ra cả người thắng và kẻ thua. Ông giải thích, các doanh nghiệp có thể bảo vệ hoặc đạt được biên lợi nhuận cao nhất đã đa dạng hóa danh mục đầu tư thành công, quản lý tốt chi phí, xác định và hiểu rõ các thay đổi chính sách khác nhau, đồng thời cập nhật quản trị để thích ứng với một thế giới đang thay đổi.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trải qua một giai đoạn đầy biến động khi chỉ số VN-Index tiến sát mốc 1.500 điểm, vùng giá cao nhất từng được ghi nhận vào năm 2022. Tính đến phiên sáng ngày 17/7, VN-Index đang giao dịch quanh mốc 1.487 điểm. Mặc dù vậy, thị trường vẫn duy trì được sự sôi động với nhiều phiên giao dịch vượt mốc 30.000 tỷ đồng.

Nhóm cổ phiếu trụ cột, đặc biệt là nhóm thuộc ‘họ Vingroup’, đã tiếp tục tăng mạnh mẽ, đóng góp đáng kể vào điểm số của thị trường. Nếu tính từ đầu năm đến phiên sáng ngày 17/7, nhiều cổ phiếu lớn đã có mức tăng ấn tượng, với VIC tăng gần 200%, VHM tăng 128% và VRE tăng gần 70%. Tuy nhiên, sự phân hóa của dòng tiền và việc VN-Index tiến sát vùng đỉnh lịch sử đã khiến nhiều nhà đầu tư tỏ ra lo lắng.

Một điểm đáng chú ý gần đây là động thái mua ròng trở lại của khối ngoại. Trong phiên giao dịch ngày 16/7, khối ngoại đã mua ròng với giá trị 236,5 tỷ đồng trên sàn HOSE. Để làm rõ những lo ngại của nhà đầu tư, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Lê Văn Hà, Giám đốc Trung tâm Kinh doanh, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam.

Theo ông Hà, hiện tại dòng tiền không chỉ tập trung vào nhóm Vingroup mà còn chảy mạnh vào nhóm tài chính, bao gồm ngân hàng, chứng khoán và bất động sản. Những cổ phiếu vốn hóa lớn thuộc nhóm VN30 đang được khối ngoại mua vào nhiều, tạo đà tăng cho thị trường. Ông cũng cho rằng dòng tiền vào nhóm Vingroup chủ yếu để kéo giữ chỉ số, phản ánh thực sự tiền lớn đang vào thị trường.

Về thanh khoản, ông Hà nhấn mạnh rằng thị trường hiện tại đang duy trì mức giao dịch rất cao, với mỗi ngày giao dịch dao động từ 25.000 – 30.000 tỷ đồng và kỳ vọng trong giai đoạn cuối năm sẽ có những phiên đạt tới 50.000 tỷ đồng/phiên. Ông cũng khuyến nghị nhà đầu tư dài hạn có thể lựa chọn nắm giữ cổ phiếu khi thị trường thu hút dòng tiền lớn. Các nhóm ngành được cho là sẽ hưởng lợi rõ rệt bao gồm ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, thép và đặc biệt là các cổ phiếu đầu ngành.

อย่างไรก็ตาม, Bộ phận Phân tích của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cũng cảnh báo rằng nhịp điều chỉnh có thể nhanh chóng xuất hiện khi chỉ số VN-Index tiệm cận mức 1.500 điểm. Hơn nữa, rủi ro ngắn hạn tiếp tục gia tăng dần khi mức định giá của thị trường đang tiệm cận mức trung bình 10 năm và các cổ phiếu đang tăng mạnh vào vùng quá mua.