Não bộ – Nhandanvietnam.com https://nhandanvietnam.com Cập nhật tin tức toàn diện và chính xác về Việt Nam và thế giới. Tue, 09 Sep 2025 04:29:49 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/news/2025/08/ngoisaodoanhnhan.svg Não bộ – Nhandanvietnam.com https://nhandanvietnam.com 32 32 Nhận biết và phòng ngừa đột quỵ não với quy tắc F.A.S.T https://nhandanvietnam.com/nhan-biet-va-phong-ngua-dot-quy-nao-voi-quy-tac-f-a-s-t/ Tue, 09 Sep 2025 04:29:41 +0000 https://nhandanvietnam.com/nhan-biet-va-phong-ngua-dot-quy-nao-voi-quy-tac-f-a-s-t/

Thông tin về việc Phó Chủ tịch Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến, qua đời do đột quỵ ở tuổi 56 đã gây ra nhiều tiếc thương trong cộng đồng. Đồng thời, sự việc này cũng làm dấy lên lời cảnh tỉnh về hiểm họa đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào, bất kể tuổi tác.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng y tế khẩn cấp và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Căn bệnh này không chỉ là nguyên nhân gây tử vong cao mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, không phân biệt tuổi tác, và nó đã trở thành một vấn đề sức khỏe toàn cầu.

Các chuyên gia y tế cho biết có hai dạng đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các trường hợp, xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu, ngăn không cho máu lên não. Đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não xung quanh. Cả hai dạng đột quỵ đều đòi hỏi sự cấp cứu khẩn cấp để giảm thiểu những thiệt hại.

Thời gian là yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu sớm, khả năng phục hồi của người bệnh càng cao. Để nhận biết các dấu hiệu đột quỵ, người dân có thể ghi nhớ quy tắc F.A.S.T: Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói), và Time (thời gian). Nếu người bệnh có các triệu chứng như mặt bị méo mó, tay bị yếu hoặc không thể cử động, nói ngọng hoặc không thể nói, thì cần gọi ngay cho dịch vụ cấp cứu.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, mỡ máu cao, béo phì và thiếu vận động. Đây là những yếu tố nguy cơ mà mỗi người có thể kiểm soát và thay đổi thông qua việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống.

Để phòng chống đột quỵ hiệu quả, khuyến cáo từ Bộ Y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Điều này bao gồm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, kiểm soát các bệnh lý nền, và duy trì cân nặng hợp lý. Mỗi người cần có ý thức bảo vệ sức khỏe của mình và những người xung quanh.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức và thay đổi lối sống. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro và bảo vệ cuộc sống của chính mình và những người thân yêu. Hãy tìm hiểu và áp dụng các biện pháp phòng ngừa để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Theo Healthline, đột quỵ là một tình trạng y tế khẩn cấp cần được cấp cứu ngay lập tức. Hãy luôn cảnh giác và chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

]]>
Người tự kỷ có thể gặp khác biệt về dáng đi như thế nào? https://nhandanvietnam.com/nguoi-tu-ky-co-the-gap-khac-biet-ve-dang-di-nhu-the-nao/ Wed, 03 Sep 2025 20:46:34 +0000 https://nhandanvietnam.com/nguoi-tu-ky-co-the-gap-khac-biet-ve-dang-di-nhu-the-nao/

Khám phá những đặc điểm độc đáo về dáng đi của người mắc hội chứng tự kỷ

Toe-walking can be a sign of autism. (towfiqu barbhuiya/Canva)
Toe-walking can be a sign of autism. (towfiqu barbhuiya/Canva)

Hội chứng Tự kỷ (ASD) là một tình trạng phát triển thần kinh phức tạp, đặc trưng bởi sự khác biệt trong sự phát triển và chức năng của não bộ, ảnh hưởng đến hành vi, giao tiếp và tương tác xã hội. Một khía cạnh ít được biết đến của tự kỷ là ảnh hưởng của nó đến dáng đi, hay cách một người đi bộ. Nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ các mẫu dáng đi độc đáo thể hiện ở những người mắc hội chứng tự kỷ, điều này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của họ.

Basal ganglia (in red) in a human brain. (janulla from Getty Images/Canva)
Basal ganglia (in red) in a human brain. (janulla from Getty Images/Canva)

Trong Hướng dẫn Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần, một ‘dáng đi bất thường’ hiện được công nhận là một đặc điểm hỗ trợ chẩn đoán của tình trạng này. Sự công nhận này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu và giải quyết những khác biệt về dáng đi ở những người mắc hội chứng tự kỷ. Các nghiên cứu đã xác định một số mẫu dáng đi riêng biệt trong số những người mắc bệnh tự kỷ, bao gồm đi trên mũi chân, chân hướng vào trong và chân hướng ra ngoài.

Những khác biệt này có thể được quy cho sự khác biệt trong sự phát triển của não bộ, đặc biệt là ở các vùng như hạch nền và tiểu não. Các nghiên cứu cũng đã tiết lộ những khác biệt tinh tế hơn về dáng đi, bao gồm tốc độ đi bộ chậm hơn, bước chân rộng hơn và giai đoạn đứng lâu hơn. Những người mắc hội chứng tự kỷ thể hiện sự khác biệt đáng kể về chiều dài bước, tốc độ và nhịp đi bộ. Những khác biệt về dáng đi này thường đi kèm với những khác biệt vận động khác, chẳng hạn như vấn đề cân bằng và phối hợp.

Nguyên nhân của sự khác biệt về bước đi trong chứng tự kỷ là đa dạng và liên quan đến sự phát triển của não, đặc biệt là ở khu vực chịu trách nhiệm cho việc kiểm soát và phối hợp vận động. Mặc dù một số nhà nghiên cứu đã đề xuất rằng sự khác biệt về bước đi có thể do sự phát triển chậm trễ, các nghiên cứu chỉ ra rằng những sự khác biệt này tồn tại trong suốt cuộc đời và có thể trở nên rõ ràng hơn theo tuổi tác.

Các bác sĩ lâm sàng tiếp cận theo từng cá nhân để kiểm soát khác biệt bước đi, tập trung hỗ trợ tùy chỉnh cho vào nâng cao hoạt động thể chất và quản lý biến chứng chuyển hóa thứ phát. Can thiệp dựa trên cộng đồng như tham gia các chương trình thể thao hay khiêu vũ có thể hỗ trợ bệnh nhân tăng cường kỹ năng di chuyển và hiệu quả hoạt động thể chất khác.

Khi nghiên cứu tiếp tục khám phá những điều phức tạp liên quan tới bước đi trong autism, điều quan trọng là phải ghi nhận tầm quan trọng trong quá trình tiếp nhận đối và hỗ trợ phương hướng chuyển động riêng của mỗi bệnh nhân mắc hội chứng tự kỷ.

]]>
Cảnh báo nguy cơ đột quỵ: Nhận biết dấu hiệu và cấp cứu kịp thời https://nhandanvietnam.com/canh-bao-nguy-co-dot-quy-nhan-biet-dau-hieu-va-cap-cuu-kip-thoi/ Sun, 20 Jul 2025 17:28:03 +0000 https://nhandanvietnam.com/canh-bao-nguy-co-dot-quy-nhan-biet-dau-hieu-va-cap-cuu-kip-thoi/

Nam diễn viên Huỳnh Anh Tuấn mới đây đã trải qua một cơn đột quỵ và may mắn được cấp cứu kịp thời. Sự việc này đã gây chú ý lớn trong cộng đồng và làm dấy lên mối quan tâm về việc phòng ngừa và nhận biết các dấu hiệu của đột quỵ.

“Giờ vàng” cấp cứu đột quỵ thường chỉ kéo dài từ 3 đến 6 giờ đầu sau khởi phát.
“Giờ vàng” cấp cứu đột quỵ thường chỉ kéo dài từ 3 đến 6 giờ đầu sau khởi phát.

Theo Ths.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh Mạch máu Việt Nam, trường hợp của nghệ sĩ Huỳnh Anh Tuấn là lời cảnh tỉnh cho tất cả mọi người rằng đột quỵ có thể xảy ra với bất cứ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào. Đột quỵ xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị gián đoạn, thường do cục máu đông hoặc mạch máu bị tắc. Ảnh hưởng của đột quỵ phụ thuộc vào thời gian gián đoạn máu cung cấp lên não.

Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh chỉ ra các dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ (Ảnh: NVCC).
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh chỉ ra các dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ (Ảnh: NVCC).

Trong khoảng 80% trường hợp, đột quỵ xảy ra do cục máu đông hoặc mạch máu bị tắc. Một cơn đột quỵ nhẹ hoặc cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) có thể xảy ra khi mạch máu chỉ bị tắc nghẽn tạm thời. Các triệu chứng có thể biến mất trong vòng vài phút khi nguồn cung cấp máu trở lại và có thể không có nhiều tổn thương vĩnh viễn đối với các tế bào não. Tuy nhiên, TIA có thể là dấu hiệu cho thấy một cơn đột quỵ nghiêm trọng hơn sắp xảy ra. Khoảng 4 trong 10 người bị TIA sẽ bị đột quỵ.

BS Mạnh cũng cho biết, một trong những nguy hiểm lớn nhất của đột quỵ là người bệnh thường hay chủ quan với những biểu hiện ban đầu. Nhiều trường hợp không hề cảm thấy đau đớn, không khó thở, thậm chí vẫn sinh hoạt bình thường cho đến khi đột ngột ngã quỵ, mất ý thức hoặc liệt nửa người.

Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm và cấp cứu kịp thời đóng vai trò sống còn trong điều trị đột quỵ. Theo BS Mạnh, “Điều quan trọng nhất trong điều trị đột quỵ là cuộc chạy đua với thời gian. Chúng tôi thường nhấn mạnh khái niệm ‘thời điểm vàng’ khoảng 4,5 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng.”

Sau giai đoạn vàng đó, bệnh nhân không được tái thông các mạch lớn bị tắc trong não sẽ có nguy cơ tử vong cao hoặc bị tàn phế nặng nề. Nếu đưa được người bệnh đến bệnh viện trong khoảng thời gian này, cơ hội được cứu sống sẽ cao, các di chứng cũng được giảm thiểu.

Để nhận diện sớm các dấu hiệu đột quỵ, BS Mạnh đưa ra một số cảnh báo đỏ như sau: Chóng mặt, mất thăng bằng; Đau đầu dữ dội; Yếu hoặc tê một bên cơ thể; Khó nói hoặc nói lắp; Mờ mắt hoặc mất thị lực. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, cần yêu cầu hỗ trợ y tế ngay lập tức tại các cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Cuối cùng, BS Mạnh nhấn mạnh rằng phòng ngừa và nhận biết các dấu hiệu của đột quỵ là rất quan trọng. Mọi người nên chú ý đến sức khỏe của mình và những người xung quanh, và không ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ y tế nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào.

]]>