Nhượng quyền thương hiệu đang trở thành một hình thức xuất khẩu trí tuệ ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lĩnh vực này vẫn chưa được khai thác xứng tầm. Gần đây, một số doanh nghiệp Việt đã bắt đầu bước ra thị trường quốc tế thông qua con đường nhượng quyền.

Tại hội thảo ‘Chiến lược nhượng quyền thương hiệu và mô hình tăng trưởng bền vững’ do Câu lạc bộ doanh nhân2030 tổ chức gần đây tại TP.HCM, hơn 100 lãnh đạo doanh nghiệp đã có cơ hội tìm hiểu về cách đưa thương hiệu Việt ra toàn cầu. Bà Nguyễn Phi Vân, cố vấn cấp cao của Chính phủ về đề án ‘Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia’, chia sẻ về kinh nghiệm đàm phán thành công với đối tác Indonesia để đưa một thương hiệu cà phê Việt Nam nhượng quyền độc quyền tại Jakarta. Đáng chú ý, phía đối tác đã chấp nhận chi 2 tỉ đồng mà không cần bất kỳ sản phẩm nào được mang sang.

Nhượng quyền không chỉ áp dụng cho lĩnh vực thực phẩm và đồ uống (F&B) hay doanh nghiệp nhỏ, mà có thể áp dụng cho mọi lĩnh vực. Nhiều tập đoàn lớn như P&G, Electrolux, Nestlé, Mango, IKEA… cũng dùng mô hình này để mở rộng thị trường. Thông qua nhượng quyền, giá trị sản phẩm có thể tăng cao gấp 30-70 lần so với nguyên liệu thô. Đây là dòng tiền ổn định, giúp doanh nghiệp định giá cao hơn và bền vững hơn.

Các nguồn thu từ nhượng quyền bao gồm phí nhượng quyền ban đầu, phí sử dụng thương hiệu hằng tháng, đóng góp quỹ quảng cáo, phí tuyển dụng và đào tạo, phí sử dụng nền tảng số, lợi nhuận từ cung cấp nguyên vật liệu và hàng hóa… Thông qua các nguồn thu này, doanh nghiệp có thể tạo ra một dòng tiền ổn định và lâu dài.

Dẫn chứng về lợi thế của nhượng quyền, bà Vân cho biết trong một lớp học do bà và các chuyên gia hướng dẫn, một cặp vợ chồng khởi nghiệp với món bánh truyền thống của Malaysia (gần giống bánh xèo) đã xây dựng thành công chuỗi hơn 1.000 xe bán hàng di động sau khi được đào tạo.

Anh Lý Tấn Tài, đồng sáng lập Phúc Tea, cho biết đã khởi nghiệp với mô hình ‘siêu siêu nhỏ’. Nhờ tham gia chương trình Go Global và học chiến lược nhượng quyền, đến nay chuỗi đã phát triển 157 cửa hàng, 55 đối tác nhượng quyền. Đã ra mắt cửa hàng nhượng quyền tại Philippines (với tên Happi Tea), đang mở rộng sang tiểu lục địa Ấn Độ và khối GCC (6 quốc gia Ả Rập).

Chuyên gia Nguyễn Phi Vân khuyến nghị doanh nghiệp muốn nhượng quyền bài bản cần thử nghiệm, hoàn thiện mô hình, đóng gói quy trình và đào tạo. Đồng thời, xây dựng nền tảng hỗ trợ toàn diện về vận hành, marketing, chuỗi cung ứng, tài chính, pháp lý và quản trị số, trước khi mở rộng trong nước rồi ra quốc tế.

Mới đây, Câu lạc bộ Doanh nhân2030 đã ra mắt chương trình ‘Go Global2025 – Khai mở vận hội ngàn năm’, nhằm kết nối doanh nghiệp Việt cùng những cơ hội quốc tế chất lượng cao, cập nhật tư duy chiến lược và đổi mới tư duy lãnh đạo. Nhượng quyền là một trong những kiến thức được chú trọng.

Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2024 và nửa đầu 2025, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm đa số trong tổng giá trị xuất khẩu (70-74%), trong khi khối doanh nghiệp Việt góp chưa tới một nửa. Ông Nguyễn Anh Hùng, tổng giám đốc CBV Group, nhận định nếu doanh nghiệp Việt biết cách phát triển theo chuỗi giá trị thay vì chăm chăm xuất khẩu nguyên liệu thô, cơ hội thành công có thể cao hơn rất nhiều.

‘Đây là thời điểm vàng để các doanh nghiệp nắm bắt thời cơ, nhất là khi Chính phủ ngày càng quan tâm đến lĩnh vực kinh tế tư nhân’, ông Hùng nhấn mạnh. Kinh tế tư nhân đang có tín hiệu tích cực từ làn sóng khởi sự kinh doanh. 6 tháng đầu năm, cả nước có 91.186 doanh nghiệp mới thành lập, phản ánh xu hướng khởi sự kinh doanh đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn quốc.

Một kỹ sư ở Lâm Đồng đã gây bất ngờ khi quyết định nghỉ việc với mức lương 30 triệu đồng/tháng để về quê nuôi ruồi và heo. Anh Lê Ngọc Thống, sinh năm 1979, tốt nghiệp ngành kỹ sư chăn nuôi tại Trường Đại học Nông lâm, Đại học Huế vào năm 2002. Sau đó, anh được một tập đoàn chăn nuôi lớn nhận vào làm việc tại Lâm Đồng.

Trong 22 năm gắn bó, anh Thống đã đạt được mức lương lên đến 30 triệu đồng/tháng, một mức thu nhập đáng mơ ước. Tuy nhiên, vào đầu năm 2024, anh Thống đã quyết định nghỉ việc để về quê tại xã Hiệp Thạnh, Lâm Đồng và bắt đầu khởi nghiệp với mô hình nuôi ruồi lính đen, nuôi trùn quế, chăn nuôi heo và gà.

Anh Thống chia sẻ rằng, với mong muốn xây dựng một nông trại theo hướng nông nghiệp hữu cơ và tuần hoàn, anh đã quyết định rời bỏ công việc ổn định để theo đuổi đam mê của mình. Anh đã đầu tư vào một khu nhà xưởng rộng hơn 1.400m2 để nuôi ruồi lính đen và trùn quế. Sau khi cơ sở hạ tầng hoàn thiện, anh đã mua trứng ruồi lính đen và giống trùn quế để bắt đầu ươm và nuôi dưỡng.

Kỹ sư chăn nuôi sinh năm 1979 này cho biết rằng, ấu trùng ruồi lính đen và trùn quế là nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng cho gia súc và gia cầm, giúp giảm chi phí đầu vào trong sản xuất. Ngoài ra, việc nuôi ruồi lính đen và trùn quế còn góp phần xử lý các loại phế phụ phẩm nông nghiệp và chất thải trong sản xuất gia súc, bảo vệ môi trường.

Hiện nay, mỗi tháng gia đình anh Thống thu hoạch khoảng gần 10 tấn ấu trùng ruồi, 4kg trứng ruồi lính đen và 1,6 tấn trùn quế. Trứng ruồi lính đen có giá 3,5-4 triệu đồng/kg, trong khi trùn quế có giá 80.000 đồng/kg. Song song với việc nuôi ruồi và trùn quế, gia đình anh Thống còn liên kết với một công ty để chăn nuôi 2.000 con heo thịt và 30.000 con gà thương phẩm.

Mô hình chăn nuôi của anh Thống mang lại lợi nhuận khoảng gần 100 triệu đồng mỗi tháng. Ông Trần Thế Quang, cán bộ Hội Nông dân tỉnh Lâm Đồng, đánh giá cao mô hình này, cho rằng nó mang nhiều lợi ích và góp phần bảo vệ môi trường. Địa phương luôn khuyến khích người dân thực hiện mô hình này, hướng đến nông nghiệp hữu cơ và tuần hoàn.