Là một biểu tượng tiêu biểu cho sự tận tâm và đam mê trong lĩnh vực nghệ thuật, họa sĩ Lê Thiết Cương đã ra đi vào ngày 17/7/2025, để lại niềm tiếc thương sâu sắc không chỉ trong giới nghệ thuật mà còn trong lòng những người yêu văn hóa. Cuộc đời và sự nghiệp của Lê Thiết Cương là một hành trình không ngừng khám phá và sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực gốm – một chất liệu mà ông yêu thích và dành trọn tâm huyết.

Xuất thân từ năm 1962, Lê Thiết Cương đã nổi tiếng với phong cách nghệ thuật riêng biệt, được định hình bởi triết lý về sự tối giản. Ông tin rằng con đường tối giản chính là cách để tìm kiếm sự bình yên trong cuộc sống bộn bề. Với niềm đam mê cháy bỏng đối với gốm, ông đã không ngừng học hỏi, tìm hiểu về mọi khía cạnh của nghệ thuật này, từ kỹ thuật lên men, sử dụng than củi, điều khiển lò nung, đến quá trình vẽ họa tiết lên sản phẩm trước khi đưa vào lò. Mỗi chi tiết trong công trình nghệ thuật của ông đều là sự kết hợp tinh tế giữa kỹ thuật và sáng tạo.

Trong suốt sự nghiệp, Lê Thiết Cương đã tổ chức nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật đáng nhớ. Đặc biệt, vào năm 2022, ông đã tham gia tổ chức triển lãm ‘Con giống’ tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, một sự kiện đã để lại dấu ấn đáng kể trong đời sống mỹ thuật của thành phố. Ông cũng đặc biệt quan tâm đến việc thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật cho các nghệ sĩ trẻ, trong đó có Lê Ngọc Thuận, chủ nhân của Cococasa Gallery tại Hội An, người đã nhận được sự hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm quý báu từ ông.

Đối với Lê Thiết Cương, gốm không chỉ là một chất liệu nghệ thuật, mà còn là cầu nối giữa con người và thiên nhiên, giữa nghệ nhân và người thưởng thức. Ông tin rằng gốm Việt Nam mang trong mình giá trị độc đáo và cao quý, được thế giới công nhận và trân trọng. Thông qua các hoạt động nghệ thuật của mình, ông đã để lại nhiều ân tình cho giới nghệ thuật và công chúng yêu văn hóa.

Lê Thiết Cương đã có nhiều triển lãm đáng chú ý trong suốt sự nghiệp của mình. Một trong những sự kiện nổi bật gần đây là triển lãm ‘Gốm Thiệp’, diễn ra tại Hội An vào tháng 6 vừa qua, nơi ông tiếp tục khẳng định tình yêu và sự tôn vinh đối với nghệ thuật gốm.

Không chỉ là một nghệ sĩ tài hoa, Lê Thiết Cương còn là một người chia sẻ sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống. Những lời ông nói về chiếc then cửa nghệ thuật – một biểu tượng cho sự gắn kết và bảo vệ, đã truyền tải một thông điệp mạnh mẽ về vai trò của nghệ thuật trong việc giữ gìn hòa bình và ổn định cho xã hội.

Dù đã ra đi, nhưng di sản và tư tưởng nghệ thuật của Lê Thiết Cương sẽ mãi là một phần quan trọng của lịch sử văn hóa Việt Nam. Sự ra đi của ông để lại một khoảng trống lớn, nhưng niềm cảm hứng và những giá trị mà ông đã tạo ra sẽ tiếp tục soi sáng cho các thế hệ nghệ sĩ và những người yêu nghệ thuật trên con đường sáng tạo và phát triển.

Họa sĩ Lê Thiết Cương đã trở thành một cái tên quen thuộc và uy tín trong giới hội họa Việt Nam. Sinh năm 1962, Lê Thiết Cương đã tạo dựng nền tảng vững chắc cho sự nghiệp nghệ thuật của mình thông qua việc học tập tại trường Sân khấu – Điện ảnh Việt Nam ở Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Với tài năng và sự sáng tạo không ngừng, anh đã nổi lên như một trong số ít những họa sĩ tiên phong trong phong cách tối giản tại Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực hội họa, Lê Thiết Cương còn tích cực tham gia vào các hoạt động báo chí, đặc biệt là mảng văn hóa và nghệ thuật. Những tác phẩm của anh, như ‘Nhà và Người’, ‘Trò chuyện với hội họa’, và ‘Trong hạt thóc có hạt gạo’, là tập hợp những bài viết của họa sĩ về văn hóa Việt trong những năm gần đây. Qua những tác phẩm này, không chỉ tài năng của Lê Thiết Cương được thể hiện mà còn cho thấy sự quan tâm sâu sắc của anh đối với văn hóa và nghệ thuật dân tộc.

Chúng tôi đã có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với họa sĩ Lê Thiết Cương trong nhiều dịp. Anh là một người nghệ sĩ chân thực, sống và sáng tạo tự do theo cách riêng của mình. Sự gắn bó và sẻ chia giữa Lê Thiết Cương và nhà thơ Nguyễn Thụy Kha trong những buổi thảo luận về thi ca, nhạc, họa tại quán La Cà, 24 Lý Quốc Sư, Hà Nội, đã để lại nhiều ấn tượng. Qua họ, chúng tôi đã học được bao điều về nhân cách của người nghệ sĩ đích thực giữa thời này.

Tài năng và phong cách độc đáo của Lê Thiết Cương đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của nghệ thuật Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực hội họa mang phong cách tối giản. Quá trình hình thành phong cách tối giản của Lê Thiết Cương là một hành trình thú vị, với sự giúp đỡ của nhà thơ Đặng Đình Hưng, người đã giúp anh ‘khai nhãn’ và khám phá phong cách này.

Phong cách của Lê Thiết Cương được định hình bởi nét độc đáo và sự tối giản tinh tế. Anh đã trở thành một trong số ít những họa sĩ có phong cách riêng biệt và được công nhận rộng rãi. Cuộc sống của Lê Thiết Cương không chỉ là câu chuyện của một họa sĩ thành công mà còn là hành trình của một người nghệ sĩ chân thực, sống và sáng tạo tự do theo cách riêng của mình.

Lê Thiết Cương, một họa sĩ tiên phong trong lĩnh vực nghệ thuật trừu tượng và tối giản tại Việt Nam, đã qua đời để lại nhiều tiếc thương cho người thân, bạn bè và cộng đồng nghệ thuật. Với sự nghiệp nghệ thuật phong phú và đa dạng, ông đã để lại một di sản đáng quý, không chỉ trong lĩnh vực hội họa mà còn trong văn chương.

Lê Thiết Cương được biết đến với phong cách vẽ và viết giản dị nhưng sâu sắc. Ông đã tiên phong đưa nghệ thuật trừu tượng và tối giản đến với hội họa Việt Nam từ đầu những năm 1990. Thông qua việc sáng tạo ra một ngôn ngữ tạo hình mới, giàu bản sắc và hàm chứa chiều sâu triết lý phương Đông, ông đã định hình phong cách riêng, độc đáo và đầy thiền tính.

Với Lê Thiết Cương, tối giản không chỉ là kỹ thuật hay xu hướng mà là ‘căn cước’, là cách ông hiện diện trong nghệ thuật và đời sống. Ông đã khẳng định: ‘Tối giản là tôi, tôi là tối giản. Tối giản là cá tính cốt tử của tôi, là ADN, là vân tay’. Lối sáng tác của ông giống như một hành trình thiền định, với những gì bé nhỏ, giản dị trong tranh ông đều hàm chứa thông điệp sâu sắc, khơi gợi suy tư về không gian, thời gian và sự tĩnh lặng.

Sự ảnh hưởng sâu đậm của gia đình và những cuốn sách Đông phương từ thuở nhỏ đã giúp Lê Thiết Cương trung thành với một con đường nghệ thuật suốt hơn 30 năm và biến tối giản thành trường phái sống, trường phái thẩm mỹ không thể tách rời khỏi tên tuổi ông. Ngoài sáng tác, Lê Thiết Cương còn dành thời gian để viết, với văn phong ngắn gọn, súc tích nhưng kỹ lưỡng và sâu xa. Ông tin rằng ‘viết là chủ quan, không có chủ quan thì không có nghệ thuật’.

Tác phẩm của Lê Thiết Cương đã được giới chuyên môn và công chúng đánh giá cao, không chỉ ở Việt Nam mà cả trên bình diện quốc tế. Nhiều tranh của ông đã được trưng bày tại các bảo tàng, phòng tranh lớn trong và ngoài nước. Lê Thiết Cương cũng là người tiên phong đưa nghệ thuật đương đại Việt Nam ra thế giới với việc sáng lập Salon Natasha vào năm 2000.

Bên cạnh vai trò nghệ sĩ, ông còn là người truyền cảm hứng và dẫn dắt nhiều thế hệ họa sĩ trẻ thông qua triển lãm, workshop, các buổi chia sẻ về tư duy nghệ thuật. Di sản nghệ thuật của Lê Thiết Cương không chỉ là hàng trăm tác phẩm hội họa độc đáo mà còn là những bài viết, quan điểm, phương pháp sáng tác giàu tư duy. Chúng góp phần quan trọng trong việc định hình diện mạo mỹ thuật đương đại Việt Nam, là nguồn tài liệu quý cho các nghiên cứu và giảng dạy sau này.

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã từng thừa nhận Lê Thiết Cương có ‘con mắt xanh’ đặc biệt về hội họa, là cách ông nhìn thấy chiều sâu trong mỗi tác phẩm nghệ thuật, không phải bằng kỹ thuật mà bằng trực giác, cảm thụ và sự thẩm thấu bản chất thẩm mỹ của sự vật.