TP.HCM hiện có hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực kinh tế ban đêm, tập trung chủ yếu tại các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định. Sự phát triển nhanh chóng của lĩnh vực này đã đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý thuế.

Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh kinh tế ban đêm tại TP.HCM chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung… Đây là những địa điểm sôi động vào ban đêm với nhiều hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực diễn ra nhộn nhịp.

Nhiều người trẻ chọn “xõa đêm” với lịch trình kéo dài từ ăn tối, nghe nhạc, massage đến ăn khuya lúc 2h – 3h sáng. Các khách sạn, nhà hàng tại phố đi bộ Nguyễn Huệ mở cửa đến nửa đêm, phục vụ món Âu, cocktail, bia nhập khẩu… Đại diện một khách sạn tại đây cho biết khoảng 70 – 80% doanh thu ẩm thực đến từ khung giờ sau 17h.

Theo ông Bùi Quang Trung, trưởng Thuế cơ sở 1, đơn vị đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh, chiếm lần lượt 13% và 26% tổng số người nộp thuế tại địa bàn.

Khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) cũng ghi nhận 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng – quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h. Thời gian đông khách nhất kéo dài từ 20h – 22h hằng ngày.

Để quản lý thuế hiệu quả, cơ quan thuế đã tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý thuế đối với hoạt động kinh tế ban đêm. Ông Bùi Quang Trung cho biết đã rà soát và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm, đồng thời tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế.

Trong đó, đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỉ đồng, giảm lỗ 112 tỉ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỉ đồng. Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý, số thu từ hộ kinh doanh ban đêm có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỉ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, cơ quan thuế vẫn đối mặt nhiều thách thức trong việc kiểm soát nghĩa vụ kê khai thực tế. Về chính sách thuế, nhiều doanh nghiệp lập chi nhánh ở phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính đặt ở nơi khác, gây khó khăn trong quản lý địa bàn.

Một số chuỗi lớn như Lavender Hotel, Sushi Tei, Dynasty House… đều kê khai tập trung về công ty mẹ tại cơ sở thuế khác, dù có hàng trăm điểm kinh doanh nằm trên địa bàn do Thuế cơ sở 1 phụ trách. Điều này gây khó khăn cho Thuế cơ sở 1 trong việc quản lý kiểm đếm người nộp thuế, kiểm soát doanh thu và nghĩa vụ thuế tại cơ sở.

Để giải quyết những thách thức này, Thuế cơ sở 1 kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu,… với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế, mua bán hóa đơn, gây thất thu ngân sách.

Đồng thời, kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất – kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.

Việc này nhằm siết chặt quản lý, chấm dứt tình trạng chi nhánh đặt tại các phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính ở địa bàn khác, vốn là lỗ hổng lớn dẫn đến thất thu ngân sách trong thời gian qua.

Theo HIDS, khi khảo sát khách quốc tế, ẩm thực là lựa chọn phổ biến nhất vào buổi tối. Cụ thể hơn 86% chọn đến nhà hàng; hơn 62% đi pub, bar và hơn 44% chọn đến các quán cà phê. Trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD (hơn 1,3 triệu đồng) cho các hoạt động ban đêm.

Còn ở khía cạnh định hướng phát triển, khảo sát này thực hiện với khoảng gần 83% doanh nghiệp, đa số duy trì kinh doanh ban đêm trong ba năm tới; trong đó hơn 61% có kế hoạch mở rộng.

Nhiều biện pháp để kiểm tra chéo doanh thu cũng được Thuế cơ sở 1 TP.HCM áp dụng, bao gồm thành lập ba tổ thuế chuyên trách nhằm tăng cường quản lý thuế với hoạt động kinh tế đêm, đảm bảo 100% người nộp thuế đã đăng ký kinh doanh đều được đưa vào quản lý thuế.

Các hành vi ngừng, nghỉ kinh doanh trái phép hoặc trốn thuế được xử lý nghiêm. Nơi này cũng thành lập các tổ công tác để rà soát người nộp thuế theo ngành nghề trên từng tuyến đường, hẻm và lập sơ đồ quản lý, triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Trong bối cảnh ngành du lịch đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, kinh tế đêm đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong bức tranh tổng thể. Tại nhiều quốc gia, đặc biệt là những quốc gia có ngành dịch vụ du lịch phát triển, kinh tế đêm đã chứng minh được vai trò quan trọng của mình. Theo số liệu thống kê từ Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc, tại các quốc gia như Thái Lan, Trung Quốc, kinh tế đêm có thể đóng góp từ 50% đến 70% tổng doanh thu du lịch. Con số này không chỉ cho thấy sự đóng góp đáng kể của kinh tế đêm vào nền kinh tế mà còn khẳng định vị thế của nó như một cấu phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp không khói.

Ở những quốc gia này, du khách không chỉ đến để tham quan các địa điểm du lịch nổi tiếng vào ban ngày mà còn để trải nghiệm cuộc sống về đêm phong phú và đa dạng. Từ việc thưởng thức các món ăn địa phương đặc trưng đến tham gia các hoạt động giải trí, mua sắm tại các khu vực đêm, tất cả đều góp phần tạo nên một bức tranh giải trí về đêm sống động và hấp dẫn. Do đó, kinh tế đêm không chỉ giúp tăng cường doanh thu cho các doanh nghiệp du lịch mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần vào sự phát triển tổng thể của nền kinh tế.

Tuy nhiên, việc phát triển kinh tế đêm một cách bền vững đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư từ nhiều phía, bao gồm cả các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Để đảm bảo rằng hoạt động này được triển khai một cách có trách nhiệm với môi trường và xã hội, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa lợi ích kinh tế mà còn đảm bảo rằng sự phát triển của kinh tế đêm không gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và cộng đồng.

Nhìn chung, kinh tế đêm đã và đang trở thành một phần không thể thiếu trong ngành du lịch của nhiều quốc gia phát triển mạnh về dịch vụ. Sự đóng góp của kinh tế đêm vào tổng doanh thu du lịch là không thể phủ nhận. Vì vậy, việc phát triển và quản lý kinh tế đêm một cách bền vững và có trách nhiệm sẽ là chìa khóa giúp ngành công nghiệp không khói tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Sở Du lịch TP.HCM đang đề xuất phát triển du lịch đêm và kinh tế đêm với nhiều hoạt động tham quan, trải nghiệm và giải trí đa dạng. Mới đây, sở này đã gửi công văn đến Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam với các giải pháp đột phá nhằm thúc đẩy du lịch đêm tại địa bàn.

Một trong những hướng đi được Sở Du lịch TP.HCM tập trung là đa dạng hóa các chương trình chuyên đề phục vụ du lịch đêm. Điều này bao gồm các show diễn lịch sử như ‘Trăng chiến khu’ diễn ra tại Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi và ‘Đất thép – Địa đạo an toàn nhất trong lòng dân’ tại Nhà truyền thống huyện Củ Chi. Những chương trình này không chỉ mang lại cho du khách những trải nghiệm mới mẻ mà còn giúp quảng bá giá trị lịch sử và văn hóa của địa phương.

Hoạt động tham quan ban đêm cũng sẽ được đẩy mạnh với các chương trình như khám phá thành phố bằng xe buýt hai tầng thoáng nóc, trải nghiệm trên tuyến buýt sông Sài Gòn, tour ‘Ngắm hoàng hôn trên sông Sài Gòn’ và các chương trình kết hợp ẩm thực trên các tàu nhà hàng sang trọng dọc sông Sài Gòn. Đây là những trải nghiệm thú vị giúp du khách cảm nhận vẻ đẹp của thành phố dưới góc nhìn khác.

Để thúc đẩy chương trình du lịch đêm trở thành sản phẩm du lịch văn hóa, Sở Du lịch TP.HCM cũng tập trung vào việc tổ chức các hoạt động biểu diễn văn hóa, nghệ thuật đa dạng. Du khách sẽ có cơ hội thưởng thức các chương trình chiếu phim, rạp xiếc, múa lân, biểu diễn lân – sư – rồng… tại nhiều địa điểm khác nhau.

Song song với đó, thành phố cũng sẽ tăng cường phục vụ du lịch đêm tại các không gian văn hóa ẩm thực và dịch vụ ăn uống về đêm như Phố đêm Bùi Viện, các tuyến ăn uống Vĩnh Khánh, phố ẩm thực trước kỳ đài Quang Trung – Hồ Thị Kỷ, phố ẩm thực Nguyễn Thượng Hiền, Food Street Market, Quảng trường nhạc nước Hòa Bình Square… Đây là những điểm đến lý tưởng cho du khách muốn khám phá thế giới ẩm thực và giải trí về đêm.

Hoạt động mua sắm và giải trí đêm tại các trung tâm thương mại lớn như Takashiyama, Aeon, Lotte Mart, Emart cũng sẽ được tăng cường với các hoạt động biểu diễn nghệ thuật thường xuyên. Việc tổ chức các hoạt động này không chỉ đáp ứng nhu cầu mua sắm và giải trí của du khách mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của kinh tế đêm.

Sở Du lịch TP.HCM cho biết sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động nhằm thu hút và mời gọi đầu tư vào các trung tâm du lịch kết hợp sự kiện và giải trí về đêm. Một trong những hướng đi quan trọng là thu hút các dự án đầu tư ven sông Sài Gòn để tăng các hoạt động giải trí về đêm gắn với các dịch vụ khác.

Cũng liên quan đến vấn đề này, Sở Du lịch TP.HCM kiến nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành các cơ chế hợp tác công tư theo quy định. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các bảo tàng, khu di tích và các đơn vị khác thu hút đầu tư vào du lịch đêm.

Ngoài ra, Sở Du lịch TP.HCM cũng đề xuất cho phép các địa phương có chủ động kéo dài thời gian tổ chức các hoạt động dịch vụ ban đêm ở các khu vực và địa bàn thích hợp. Việc này sẽ giúp mở rộng không gian và thời gian trải nghiệm cho du khách, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch và tăng cường sức cạnh tranh của du lịch TP.HCM.