Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển bùng nổ hiện nay, việc minh bạch hóa hoạt động quảng cáo thông qua người có ảnh hưởng đã trở thành một yêu cầu cấp thiết. Mục đích chính của việc này là bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì sự minh bạch, lành mạnh của thị trường. Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đã làm thay đổi cách người tiêu dùng tiếp cận thông tin và ra quyết định mua sắm.

Người tiêu dùng ngày càng có xu hướng tin tưởng vào ý kiến của người thân, bạn bè hoặc những người có ảnh hưởng – những cá nhân thường chia sẻ trải nghiệm cá nhân, tạo cảm giác gần gũi và chân thực. Tuy nhiên, chính niềm tin này dễ bị lợi dụng. Nhiều người có ảnh hưởng và nhãn hàng đã lồng ghép nội dung quảng cáo mà không công khai là quảng cáo, khiến người xem tưởng rằng họ thật lòng giới thiệu sản phẩm.

Điều này dẫn đến việc người tiêu dùng không thể đưa ra quyết định mua sắm một cách tỉnh táo, nhất là khi họ tin tưởng tuyệt đối vào lời khuyên từ người nổi tiếng mà không nghi ngờ gì về mục đích thật sự phía sau. Thực tế cho thấy, nhiều người tiêu dùng bị cuốn theo cảm xúc cá nhân, tin tưởng vào lời giới thiệu mà không biết đó là quảng cáo. Điều này dẫn đến tình trạng mua phải sản phẩm không đúng chất lượng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe, an toàn người dùng.

Đại biểu Tạ Văn Hạ – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đã chỉ ra rằng tình trạng quảng cáo trá hình đang len lỏi trên các nền tảng số và ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý giới trẻ, đặc biệt là trẻ em. Nhiều nội dung quảng cáo mang tính dung tục, lệch chuẩn văn hóa, hướng tới việc câu view, gây hiệu ứng đám đông, làm xói mòn giá trị đạo đức.

Một trong những giải pháp quan trọng được đề xuất là yêu cầu người truyền tải quảng cáo phải được kiểm soát và chứng nhận năng lực, tương tự như hướng dẫn viên du lịch. Các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm trong việc kiểm duyệt và xác thực danh tính, mục đích của người truyền tải nội dung thương mại. Nghị định 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ đã quy định rõ khái niệm người có ảnh hưởng và trách nhiệm của họ trong việc thông báo trước cho người tiêu dùng về việc mình được tài trợ để cung cấp thông tin về sản phẩm.

Nếu không công khai điều này với người tiêu dùng, hoặc cung cấp thông tin không chính xác, không đầy đủ, họ sẽ bị xem xét xử phạt hành chính. Để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, đồng thời xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, yêu cầu đặt ra là các chủ thể tham gia – tổ chức, cá nhân kinh doanh và người có ảnh hưởng – tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về cung cấp thông tin và trách nhiệm minh bạch trong hoạt động quảng cáo.

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cho rằng cần phải có quy định chặt chẽ về người truyền tải thông tin quảng cáo, yêu cầu những người này phải được đào tạo, cấp chứng chỉ và cập nhật kiến thức định kỳ. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm kiểm soát, thay vì chỉ làm trung gian giữa người bán và người quảng bá sản phẩm.

Trong bối cảnh hoạt động quảng cáo đang phát triển mạnh mẽ trên nhiều phương tiện và nền tảng, việc hoàn thiện hành lang pháp lý để kiểm soát, xử lý vi phạm, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực này là yêu cầu cấp thiết. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo số 16/2012/QH13 đã được Quốc hội biểu quyết thông qua ngày 16/6/2025, đặt ra những quy định rõ ràng, chặt chẽ hơn nhằm bảo đảm tính minh bạch, hiệu lực thực thi của pháp luật và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp.

Thực tế thời gian qua cho thấy hoạt động quảng cáo, nhất là trên không gian mạng, đã nảy sinh nhiều hành vi vi phạm như quảng cáo sai sự thật, gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng; quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ chưa được cấp phép; quảng cáo lấn át nội dung chính, thậm chí xuyên tạc, xúc phạm thuần phong mỹ tục, văn hóa dân tộc. Những vi phạm này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng mà còn làm mất cân bằng và công bằng trong môi trường kinh doanh.

Lật lại vấn đề quản lý hoạt động quảng cáo, Luật Quảng cáo sửa đổi đã tiếp cận một cách toàn diện hơn với hoạt động quản lý Nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo, trong đó sửa đổi bổ sung Điều 4 về nội dung quản lý Nhà nước về hoạt động quảng cáo, quy định cụ thể thanh tra, kiểm tra, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm. Bằng cách này, pháp luật đặt ra những cơ chế cụ thể để đảm bảo việc quản lý và kiểm soát hoạt động quảng cáo được thực hiện một cách hiệu quả.

Luật đã xác lập trách nhiệm cụ thể cho các cơ quan có thẩm quyền trong việc tiếp nhận và xử lý kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo liên quan đến hoạt động quảng cáo. Việc này không chỉ đơn thuần là tiếp nhận đơn thư mà phải đảm bảo quy trình giải quyết khách quan, công tâm, đúng pháp luật. Đây là bước tiến quan trọng để tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý.

Trong bối cảnh tình trạng quảng cáo sai sự thật, thiếu minh bạch, đặc biệt là việc người nổi tiếng quảng cáo sản phẩm không được kiểm chứng, đang diễn ra phổ biến, người tiêu dùng thường xuyên đối mặt với nhiều rủi ro. Chính vì vậy, công tác giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo về nội dung quảng cáo đã trở thành một phần thiết yếu của quản lý Nhà nước. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh.

Theo Luật sư Lê Văn Lên, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, các nền tảng số cần phải có trách nhiệm kiểm duyệt nội dung quảng cáo một cách nghiêm túc. Pháp luật cũng đã quy định rõ về quyền của người tiêu dùng trong việc giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo, hoặc đề nghị tổ chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. Sự tham gia của các nền tảng số và tổ chức xã hội vào quá trình quản lý và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là rất quan trọng.

Một điểm nhấn quan trọng trong Luật Quảng cáo sửa đổi là chế tài xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo được mở rộng và cụ thể hóa hơn. Luật khẳng định, người bị ảnh hưởng bởi nội dung quảng cáo vi phạm có quyền gửi đơn tố cáo, yêu cầu xử lý, yêu cầu bồi thường. Cơ quan chức năng có trách nhiệm bảo vệ người tố cáo, người phản ánh, không để xảy ra tình trạng trù dập hoặc chậm trễ kéo dài trong xử lý đơn thư. Điều này thể hiện sự cam kết của nhà nước trong việc đảm bảo quyền và lợi ích của người dân.

Việc luật hóa các chế định về giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm không chỉ dừng lại ở xử lý sai phạm mà hướng đến xây dựng một thị trường quảng cáo minh bạch, công bằng và văn minh. Đây không chỉ là công cụ pháp lý mà còn là nền tảng để xây dựng văn hóa quảng cáo lành mạnh, góp phần bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong thời đại số hóa mạnh mẽ như hiện nay.