Từ ngày 1/7, các sàn thương mại điện tử đã tăng cường kiểm soát tính pháp lý của hàng hóa, loại bỏ các mặt hàng không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến việc các sản phẩm trôi nổi trở lại các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook. Nhiều người bán thực phẩm trực tuyến đã chuyển sang các nền tảng này để tránh các quy định kiểm soát chặt chẽ của các sàn thương mại điện tử.

Chị Mai Như, một người bán bánh bao và bánh gạo lứt trực tuyến tại tỉnh Đồng Nai, cho biết đã chuyển sang bán hàng trên mạng xã hội Zalo và Facebook sau khi các sàn thương mại điện tử áp dụng các quy định nghiêm ngặt. Chị không đăng ký kinh doanh và tự sản xuất bánh tại nhà, sau đó rao bán trên mạng xã hội.

Đại diện sàn thương mại điện tử Lazada Việt Nam cho biết, sàn này đã tham gia chương trình ‘Tick xanh trách nhiệm’ do Sở Công Thương TPHCM triển khai, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa lưu thông trên nền tảng số. Lazada đã áp dụng công nghệ AI để sàng lọc sản phẩm vi phạm và triển khai chính sách đồng kiểm, hoàn trả minh bạch để bảo vệ quyền lợi người mua.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Công ty cổ phần Công nghệ Haravan, cho biết khoảng 10% gian hàng đã rút khỏi các sàn thương mại điện tử, chủ yếu là các shop kinh doanh thực phẩm. Điều này đã dẫn đến việc một lượng lớn hàng ‘nhà làm’ chuyển sang mạng xã hội, nơi không kiểm duyệt gắt gao tính pháp lý của hàng hóa.

Nhiều nhóm trên Facebook, như ‘Chợ dân cư Thanh Đa, phường Bình Quới, TPHCM’, có hàng chục nghìn thành viên và mỗi ngày có hàng chục bài rao bán thực phẩm ‘nhà làm’ mà không có nhãn mác ghi hạn sử dụng hay thông tin kiểm định.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết thực phẩm ‘nhà làm’ có ưu điểm là tươi, ít sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi nhưng không hẳn an toàn cho sức khỏe người dùng. Bà dẫn chứng nhiều trường hợp người tiêu dùng bị ngộ độc vì ăn bánh mì từ các bếp nhà và nhấn mạnh rằng thực phẩm ‘nhà làm’ cần được sản xuất trong điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Hoạt động quảng cáo và kinh doanh trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử tại TP Hồ Chí Minh đang diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Các cơ quan chức năng đang áp dụng nhiều biện pháp để kiểm soát nguồn gốc và chất lượng của sản phẩm và hàng hóa.

Trong buổi làm việc với UBND TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Hoàng Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, đã thảo luận về việc thực hiện chính sách và pháp luật về phòng chống thuốc giả và thực phẩm giả tại thành phố. Ông bày tỏ mối quan ngại về tình trạng sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng đang ngày càng phổ biến.

Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, Nguyễn Hoài Nam, cho biết rằng thành phố vẫn tồn tại một bộ phận người tiêu dùng ưa chuộng hàng ‘xách tay’ và sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ. Điều này tạo điều kiện cho hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng không rõ nguồn gốc xâm nhập vào chuỗi cung ứng và đến tay người tiêu dùng. Ông Nam cũng chỉ ra rằng sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mạng xã hội cũng khiến hoạt động quản lý và giám sát việc quảng cáo và mua bán hàng hóa trên không gian mạng gặp nhiều khó khăn.

Để ngăn chặn thuốc giả và thực phẩm giả, UBND TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Sở Y tế tăng cường phối hợp với Sở Công thương, Sở Văn hóa và Thể thao để kiểm soát việc kinh doanh và quảng cáo qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Thành phố cũng triển khai hệ thống phần mềm quản lý thuốc toàn diện từ nhà sản xuất, nhập khẩu, phân phối đến cơ sở bán lẻ để đảm bảo mỗi loại thuốc đều được theo dõi xuyên suốt vòng đời.

Trong thời gian tới, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục tập trung vào công tác kiểm tra, thanh tra và giám sát việc sản xuất và kinh doanh thuốc và thực phẩm. Đồng thời, cơ quan chức năng sẽ tăng cường hợp tác với các đơn vị liên quan để nâng cao hiệu quả quản lý và ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng.

Tại buổi làm việc, TP Hồ Chí Minh đã đưa ra kiến nghị để Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét sửa đổi Bộ luật Hình sự và tăng cường hiệu quả quản lý quảng cáo thuốc và thực phẩm. Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, Nguyễn Văn Dũng, mong muốn các kiến nghị của thành phố sẽ được Đoàn công tác đề xuất trong Phiên giải trình của Ủy ban Văn hóa và Xã hội và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.

Ông Dũng nhấn mạnh: “TP Hồ Chí Minh hy vọng rằng các kiến nghị của chúng tôi sẽ được xem xét và thực hiện để giúp nâng cao hiệu quả quản lý và ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng trên thị trường”. Theo dõi các thông tin về hàng giả và hàng kém chất lượng để có thêm thông tin về vấn đề này.