Thị trường xe máy tại Việt Nam đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể khi Chính phủ tích cực thúc đẩy các chính sách khuyến khích việc hạn chế sử dụng xe máy chạy bằng xăng và chuyển sang sử dụng xe máy điện. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất xe máy có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam, đặc biệt là những thành viên của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) như Honda, Yamaha, Suzuki, SYM và Piaggio, vẫn chưa có những bước đi quyết liệt để chuyển đổi sang sản xuất xe máy điện.

Trong gần 30 năm qua, các doanh nghiệp xe máy FDI đã chiếm hơn 90% thị phần xe máy tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong thời gian này, họ vẫn duy trì tập trung vào sản xuất xe máy chạy bằng xăng. Trong khi đó, người tiêu dùng Việt Nam phải đối mặt với tình trạng “bán xe hai giá”, chủ yếu do các đại lý của Honda Việt Nam thực hiện. Nhiều mẫu xe của Honda Việt Nam đã bị các đại lý nâng giá bán với mức chênh lệch cao so với giá đề xuất, gây ra gánh nặng tài chính đáng kể cho người tiêu dùng.

Tình trạng này đã trở thành một vấn đề xã hội đáng quan ngại, với nhiều người tiêu dùng bày tỏ sự bức xúc vì phải mua xe với giá “cắt cổ”. Ngoài ra, Nhà nước cũng bị thất thu một khoản thuế, phí đáng kể do các đại lý để ngoài sổ sách số tiền bán chênh giá. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước.

Trước những sức ép chuyển đổi sang xe máy điện, VAMM và các doanh nghiệp thành viên đã lên tiếng bày tỏ sự quan tâm và “thương” người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra là tại sao họ không sớm thực hiện các biện pháp để giải quyết vấn đề bán xe “hai giá” và hỗ trợ người tiêu dùng trong thời gian qua? Việc giải quyết triệt để vấn đề này không chỉ giúp người tiêu dùng mà còn góp phần vào việc minh bạch hóa thị trường xe máy.

Việc chuyển đổi sang xe máy điện là một xu hướng tất yếu và cần thiết để bảo vệ môi trường và giảm thiểu ô nhiễm không khí. Các doanh nghiệp sản xuất xe máy FDI tại Việt Nam cần phải nhanh chóng thích nghi với xu hướng này. Họ cần tìm cách hỗ trợ người tiêu dùng trong việc chuyển đổi sang xe máy điện thông qua việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cũng như cung cấp các giải pháp tài chính thuận lợi.

Các doanh nghiệp cần nhận thức rằng việc chuyển đổi sang sản xuất xe máy điện không chỉ là một yêu cầu từ phía Chính phủ mà còn là một nhu cầu cấp thiết để bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững. Đồng thời, việc tích cực tham gia vào việc giải quyết vấn đề bán xe “hai giá” sẽ giúp tăng cường niềm tin của người tiêu dùng và góp phần vào sự minh bạch của thị trường.

Trong bối cảnh hiện nay, việc kết hợp giữa việc chuyển đổi sang xe máy điện và giải quyết các vấn đề tồn tại trên thị trường sẽ giúp các doanh nghiệp xe máy FDI tại Việt Nam không chỉ đảm bảo được lợi thế cạnh tranh mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của mình.

Như vậy, để thích nghi với những thay đổi trong thị trường và chính sách, các doanh nghiệp cần thực hiện một chiến lược đa diện, bao gồm cả việc chuyển đổi sản phẩm, cải thiện quy trình phân phối và tăng cường hỗ trợ cho người tiêu dùng.

Với vị trí địa lý chiến lược, hệ thống hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện và nguồn nhân lực chất lượng cao, tỉnh Phú Thọ đang trở thành điểm đến hấp dẫn hàng đầu của các doanh nghiệp Nhật Bản trong quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây là bước tiến quan trọng đưa Phú Thọ trở thành một ‘cực tăng trưởng mới’ của vùng kinh tế phía Bắc.

Một trong những minh chứng tiêu biểu cho niềm tin của doanh nghiệp Nhật Bản vào môi trường đầu tư tại Việt Nam là Công ty Honda Việt Nam (HVN). Cuối tháng 6/2025, HVN đã xuất xưởng chiếc xe máy thứ 40 triệu, đánh dấu cột mốc quan trọng trong gần 30 năm hoạt động. Hiện, Honda Việt Nam đã mở rộng lên ba nhà máy hiện đại, đạt năng lực sản xuất 2,75 triệu xe/năm. Riêng trong năm tài chính 2025, HVN đã sản xuất 2,3 triệu xe, tăng 10% so với cùng kỳ. Ngoài thị trường nội địa, Honda Việt Nam cũng đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm ‘Made in Vietnam’ đến hơn 23 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đặc biệt, tỷ lệ nội địa hóa của HVN đã đạt 96% (tính đến tháng 5/2025), với mạng lưới gần 800 HEAD và 175 nhà cung cấp trong nước. HVN không chỉ đóng vai trò đầu tàu trong sản xuất mà còn tiên phong trong ứng dụng công nghệ mới, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, tiết kiệm nhiên liệu và thân thiện môi trường. Song song với hoạt động sản xuất, HVN cũng tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội, như vận hành hệ thống điện mặt trời áp mái tại hai nhà máy Vĩnh Phúc (nay là Phú Thọ) và Hà Nam (nay là Ninh Bình) với tổng công suất 8MWp, giúp giảm thiểu CO2 phát thải ra môi trường.

Mới đây, trong buổi làm việc với bà Sayaka Hattori, Tổng Giám đốc Công ty Honda Việt Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông nhấn mạnh: ‘Các doanh nghiệp đến đầu tư tại Phú Thọ chính là những công dân của tỉnh; sự thành công của doanh nghiệp cũng chính là thành công của địa phương.’ Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định, tỉnh Phú Thọ luôn đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp, sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình đầu tư và hoạt động sản xuất – kinh doanh, trong đó có Công ty Honda Việt Nam.

Xác định Nhật Bản là nhà đầu tư chiến lược, tỉnh Phú Thọ đã thiết lập nhiều cơ chế phối hợp hiệu quả, như: Thành lập tổ công tác hỗ trợ Công ty Honda Việt Nam thực hiện các giải pháp giảm phát thải, tăng cường trao đổi chính sách đầu tư, đồng hành cùng doanh nghiệp trong tháo gỡ khó khăn, xúc tiến các dự án mới với đối tác Nhật như Tập đoàn Sojitz, các nhà cung cấp trong chuỗi của Canon, Yamaha… Để thu hút mạnh mẽ các doanh nghiệp Nhật Bản, tỉnh Phú Thọ đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đột phá nhằm cải thiện môi trường đầu tư – kinh doanh.

Tỉnh đã thành lập Tổ công tác đặc biệt, đường dây nóng và Trung tâm xúc tiến đầu tư – hỗ trợ doanh nghiệp để hỗ trợ nhà đầu tư kịp thời, hiệu quả. Tổ chức mô hình ‘Cà phê doanh nhân’ để đối thoại định kỳ, chủ động nắm bắt và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Đẩy mạnh cải cách hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến với tỷ lệ đạt 85,6%, thủ tục hành chính được giải quyết đúng hạn đạt trên 99% mỗi năm.

Hiện nay, tỉnh Phú Thọ đang thu hút mạnh mẽ các doanh nghiệp Nhật Bản trong các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như: Linh kiện điện tử, cơ khí chính xác, công nghiệp hỗ trợ, chế biến thực phẩm công nghệ cao. Các khu công nghiệp hiện đại như KCN Trung Hà, Phù Ninh, Tam Nông, Thăng Long Vĩnh Phúc, Bá Thiện II… được quy hoạch bài bản, hạ tầng đồng bộ, đang mở ra dư địa lớn cho nhà đầu tư quốc tế.

Với những nỗ lực toàn diện, nhất quán, Phú Thọ đã và đang từng bước khẳng định niềm tin của các tập đoàn Nhật Bản. Sự có mặt ngày càng nhiều của doanh nghiệp đến từ quốc gia mặt trời mọc chính là minh chứng cho một môi trường đầu tư ổn định, minh bạch, cạnh tranh. Phú Thọ điểm đến mới cho làn sóng FDI thế hệ mới sẵn sàng chào đón những ‘người bạn Nhật Bản’ đến hợp tác, phát triển và cùng nhau kiến tạo tương lai.