Gần đây, vụ việc liên quan đến mua sắm vật tư tiêu hao hóa chất tại một bệnh viện ở TPHCM đã gây chú ý đến vấn đề đảm bảo cạnh tranh, công bằng và minh bạch trong đấu thầu. Sự việc bắt nguồn từ việc bệnh viện của bà Nguyễn Ánh phân chia vật tư tiêu hao hóa chất thành hai nhóm: nhóm không bắt buộc sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng và nhóm phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng.

Đối với nhóm thứ hai, bệnh viện đã áp dụng quy định tại Điều 65 Nghị định số 98/2021/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế. Cụ thể, bệnh viện yêu cầu nhà thầu phải được “Chủ sở hữu thiết bị y tế xác nhận tương thích với thiết bị xxx”. Tuy nhiên, một số nhà thầu đã phản ánh rằng quy định này có yếu tố hạn chế nhà thầu theo khoản 3 Điều 44 Luật Đấu thầu.

Trước vấn đề này, Bộ Tài chính đã có ý kiến chính thức. Bộ Tài chính cho rằng việc áp dụng hình thức chỉ định thầu hoặc chào giá trực tuyến có thể được xem xét nếu gói thầu mua sắm vật tư tiêu hao hóa chất phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng để đảm bảo tính tương thích. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng hồ sơ mời thầu không được nêu điều kiện dẫn đến làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Để đảm bảo việc tổ chức đấu thầu mua sắm “vật tư tiêu hao hóa chất phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng” được bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình, các đơn vị cần căn cứ vào các quy định hiện hành để xây dựng hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu một cách phù hợp. Việc này giúp tạo ra một môi trường đấu thầu lành mạnh và công bằng cho tất cả các nhà thầu.

Đồng thời, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát và kiểm tra để đảm bảo việc đấu thầu tại các bệnh viện và các đơn vị khác được thực hiện một cách minh bạch và hiệu quả. Với những nỗ lực này, mục tiêu xây dựng một hệ thống đấu thầu công bằng, minh bạch và hiệu quả có thể được hiện thực hóa.

Trong quá trình thực hiện đấu thầu, các quy định của pháp luật về đấu thầu cần được tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo tính pháp lý và minh bạch. Ngoài ra, việc áp dụng công nghệ thông tin trong đấu thầu cũng có thể giúp tăng cường sự minh bạch và giảm thiểu các rủi ro liên quan đến đấu thầu.

Bộ Xây dựng vừa ban hành Quyết định số 1065, công bố thủ tục hành chính mới trong lĩnh vực nhà ở thuộc phạm vi quản lý của bộ. Quyết định này đưa ra các quy định cụ thể về thời gian giải quyết thủ tục giao chủ đầu tư và chấp thuận chủ trương đầu tư cho các dự án nhà ở xã hội.

Đối với trường hợp dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư hoặc có văn bản pháp lý tương đương, thời hạn giải quyết thủ tục giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu là 22 ngày. Quyết định này cũng phân biệt thời hạn giải quyết dựa trên nguồn gốc của dự án.

Cụ thể, với dự án do nhà đầu tư đề xuất và được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày 1/7/2025, thời hạn giải quyết vẫn là 22 ngày. Tuy nhiên, nếu dự án do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền lập và chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày 1/7/2025, thời hạn giải quyết sẽ kéo dài hơn, lên đến 52 ngày.

Ngoài ra, đối với các dự án nhà ở xã hội chưa có chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc văn bản pháp lý tương đương, thời hạn giải quyết thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư sẽ dao động từ 37 đến 52 ngày.

Những quy định mới này được kỳ vọng sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án nhà ở xã hội, góp phần tăng cung nhà ở giá rẻ cho thị trường. Chính phủ cũng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tích cực phối hợp, hỗ trợ và có các giải pháp hiệu quả nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án nhà ở xã hội, nhất là các dự án thuộc chương trình 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân, theo website báo Xây dựng.

Hiện nay, cả nước đang có trên 400 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với khoảng 127.000 căn hộ; về cơ bản đã đủ số lượng nhà ở xã hội đã cam kết với các địa phương. Tuy nhiên bên cạnh việc triển khai dự án, nhiều dự án chậm tiến độ cấp phép vì thiếu quy định. Do đó nhiều chuyên gia và nhà cái đề xuất cần quy định các mẫu đơn trình các dự án được thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất sang nhà ở xã hội cũng như cần cơ chế thu hút tư nhân tham gia các dự án về nhân loại trong lĩnh vực kinh doanh .

Nhiều dự án giao thông hạ tầng trọng điểm tại TP.HCM đang đối mặt với tình trạng chậm tiến độ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân và hiệu quả đầu tư công. Mặc dù các nhà thầu đã tham gia dự thầu với hồ sơ năng lực đáp ứng đầy đủ yêu cầu, nhưng khi vào thực tiễn thi công, nhiều nhà thầu lại không đảm bảo tiến độ và chất lượng như cam kết.

Tại TP.HCM, một số công trình giao thông hạ tầng trọng điểm đang chậm tiến độ, điển hình như dự án cải tạo kênh Tham Lương – Bến Cát – rạch Nước Lên, với tổng vốn đầu tư hơn 9.000 tỷ đồng. Dự án này được kỳ vọng sẽ cải thiện thoát nước và chỉnh trang đô thị Tây Bắc TP.HCM. Tuy nhiên, sau hơn hai năm triển khai, dự án vẫn thi công ì ạch, nhiều đoạn kênh cỏ mọc cao, rác thải chất đống, công nhân thưa thớt.

Có khoảng 68 nhà thầu chính và 13 nhà thầu phụ tham gia vào dự án này, trong đó có 10 gói xây lắp với khoảng 5-11 thành viên liên danh. Cách tổ chức này khiến dư luận đặt câu hỏi về việc điều phối và kiểm tra dự án. Sở Tài chính TP.HCM khẳng định rằng, nếu nhà thầu không đáp ứng hợp đồng, chủ đầu tư có quyền chấm dứt hợp đồng và cấm thầu. Sở Tài chính cũng cho biết sẽ phối hợp với các sở ngành liên quan để tổng hợp các bất cập từ thực tiễn và tham mưu góp ý gửi về Bộ Tài chính nhằm hoàn thiện các quy định.

Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã yêu cầu xử lý nghiêm khắc trường hợp vi phạm tiến độ tại nút giao An Phú và dự án cải tạo kênh Tham Lương – Bến Cát – rạch Nước Lên. Chủ đầu tư cũng đã liên tục nhắc nhở, có văn bản xử phạt để cố gắng đưa dự án về đích vào cuối năm 2025.

Các chuyên gia cho rằng, để giải quyết vấn đề chậm tiến độ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu và các cơ quan chức năng. Ngoài ra, cần có các giải pháp cụ thể để nâng cao trách nhiệm của nhà thầu và đảm bảo chất lượng công trình. Trong thời gian tới, TP.HCM sẽ tiếp tục tập trung vào việc giải quyết các vấn đề liên quan đến chậm tiến độ và nâng cao chất lượng công trình. Đồng thời, TP.HCM cũng sẽ có các biện pháp cụ thể để ngăn chặn tình trạng chậm tiến độ và đảm bảo tiến độ các dự án giao thông hạ tầng trọng điểm.