Ngành Thuế đã hoàn thành việc triển khai hệ thống tổ chức bộ máy mới, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình tinh gọn và nâng cao hiệu quả hoạt động. Sự thay đổi này không chỉ giúp giảm thiểu số lượng đơn vị cấp cục và cấp chi cục mà còn giảm đầu mối, tinh giản bộ máy và nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Quá trình tổ chức lại bộ máy đã gặp một số khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là về công tác quản lý thuế, điều kiện làm việc và chế độ chính sách cho công chức. Tuy nhiên, toàn ngành Thuế đã đồng lòng, chung sức để đảm bảo việc vận hành theo mô hình tổ chức bộ máy mới tại cơ quan thuế các cấp được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Các cơ quan thuế tại tỉnh, thành phố đã thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cung cấp dịch vụ điện tử hỗ trợ người nộp thuế và xây dựng cơ sở dữ liệu về người nộp thuế.

Công tác tuyên truyền hỗ trợ, kiểm tra và phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác quản lý thuế cũng được đẩy mạnh. Tuy nhiên, ngành Thuế cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức lại bộ máy. Việc di chuyển giữa các địa bàn, phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác tổ chức và điều hành thu ngân sách gặp nhiều khó khăn do địa bàn quản lý phức tạp và trải rộng. Cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của công chức tại một số trụ sở cũng gặp khó khăn do bị xuống cấp và hư hỏng.

Lãnh đạo Cục Thuế đã chỉ đạo quyết liệt và thống nhất toàn ngành quán triệt phương châm: tổ chức bộ máy phải tinh gọn nhưng không để bộ máy vận hành bị gián đoạn; tinh giản nhân sự nhưng phải tăng hiệu quả làm việc; thay đổi mô hình tổ chức nhưng vẫn giữ vững kỷ cương, trách nhiệm và chất lượng phục vụ. Nhiều cơ quan thuế đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tạo điều kiện về chỗ ở, cải tạo cơ sở vật chất và bố trí nhà công vụ tại nơi làm việc cho những cán bộ công tác xa.

Song song với việc tổ chức bộ máy, ngành Thuế cũng tiến hành đào tạo, bồi dưỡng lại cán bộ theo vị trí việc làm mới, nâng cao kỹ năng quản lý, sử dụng công nghệ thông tin và tác phong công vụ. Nhờ sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, công cuộc tinh gọn tổ chức của ngành Thuế đã tạo chuyển biến tích cực về chất lượng hoạt động và tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ tài chính – ngân sách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Ngành Thuế quản lý đối với 21 khoản thu, sắc thuế; trên 300 loại phí, lệ phí và các khoản thu khác của NSNN. Tổng thu ngân sách hàng năm do ngành thuế quản lý hiện nay đạt trên 1,7 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 87% tổng thu ngân sách nhà nước. Ngành Thuế có đối tượng quản lý rất lớn và đa dạng, gồm trên 1 triệu doanh nghiệp, tổ chức và trên 3,4 triệu hộ, cá nhân kinh doanh.

Mới đây, cơ quan thuế tỉnh Đồng Nai đã thực hiện biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với người đại diện theo pháp luật của 17 doanh nghiệp đang nợ thuế. Tổng số tiền nợ thuế của các doanh nghiệp này lên tới khoảng 23,96 tỷ đồng. Đây là một phần trong chuỗi biện pháp cưỡng chế thuế đối với doanh nghiệp có hành vi chây ì nộp ngân sách, ảnh hưởng đến nguồn thu và kỷ cương tài chính công.

Việc áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh là bước tiếp theo trong quy trình đôn đốc thu hồi nợ thuế. Theo Luật Quản lý thuế, đây là biện pháp mạnh để ngăn chặn khả năng người đại diện doanh nghiệp bỏ trốn hoặc trốn tránh nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Đội Thuế liên huyện Biên Hòa – Vĩnh Cửu yêu cầu các doanh nghiệp có tên trong danh sách phải nộp ngay toàn bộ khoản nợ vào ngân sách nhà nước. Trường hợp đã nộp, thay đổi người đại diện pháp luật hoặc thay đổi giấy tờ tùy thân, phải cung cấp thông tin và tài liệu chứng minh cho cơ quan thuế trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận thông báo.

Việc 17 doanh nghiệp cùng bị phát hiện nợ thuế, cùng một thời điểm, trên cùng địa bàn, đặt ra câu hỏi về hiệu quả của việc giám sát và cảnh báo sớm. Liệu rằng việc ‘chây ì’ nộp thuế có phải là biểu hiện của năng lực tài chính yếu, hay sự lẩn tránh nghĩa vụ thuế có hệ thống? Để trả lời câu hỏi này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan Thuế tỉnh Đồng Nai, thanh tra tỉnh, Sở Tài chính cũng như chính quyền địa phương, không chỉ để thu hồi thuế nợ, mà còn để ngăn ngừa, cảnh báo và xử lý nghiêm các hành vi cố tình vi phạm nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Theo góc nhìn chuyên gia, Luật sư Phạm Đình Bắc – Giám đốc công ty Luật TNHH Nam Bắc Sài Gòn nhận định: ‘Tạm hoãn xuất cảnh là biện pháp hành chính mạnh, nhưng đúng pháp luật, giúp tạo áp lực buộc doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, cơ quan thuế cần làm rõ nguyên nhân nợ thuế: do khó khăn thật sự, hay cố tình chây ì, từ đó chọn cách xử lý phù hợp: hỗ trợ hay cưỡng chế.’

Cùng với việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế như tạm hoãn xuất cảnh, ngoài công khai danh sách nợ thuế trên cổng thông tin điện tử ngành thuế thì cần báo chí chính thống lên tiếng để tăng tính minh bạch, tạo áp lực dư luận và khôi phục kỷ cương tài chính công. Qua đó, giúp nâng cao hiệu quả quản lý thuế và đảm bảo công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế giữa các doanh nghiệp.

Cục Thuế thuộc Bộ Tài chính vừa ban hành Công văn số 2386/CT-CS vào ngày 10/7/2025, trong đó cung cấp các hướng dẫn mới liên quan đến việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước trong các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Văn bản này nhấn mạnh vào việc phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền địa phương trong lĩnh vực thuế.

Cục Thuế lưu ý rằng, để triển khai hiệu quả các quy định mới về quản lý thuế, đặc biệt là trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, cần có sự phân cấp, phân quyền rõ ràng. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 122/2025/NĐ-CP và Nghị định số 125/2025/NĐ-CP, quy định chi tiết về phân quyền và phân cấp trong lĩnh vực quản lý thuế, cũng như phân định thẩm quyền giữa chính quyền địa phương hai cấp.

Bộ Tài chính cũng đã tham mưu ban hành Thông tư số 40/2025/TT-BTC, sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư liên quan đến quản lý thuế. Những quy định này không chỉ giúp cụ thể hóa các quy định pháp luật về thuế mà còn hỗ trợ việc sắp xếp lại bộ máy tổ chức, đảm bảo tính hiệu quả và nhất quán trong quản lý thuế.

Một số điểm đáng chú ý trong các văn bản trên bao gồm việc phân định thẩm quyền xóa nợ thuế. Cụ thể, đối với doanh nghiệp và hợp tác xã có khoản nợ từ 15 tỷ đồng trở lên, thẩm quyền quyết định xóa nợ được phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Tài chính, thay vì Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, Nghị định số 125/2025/NĐ-CP đã giao quyền cho UBND cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ trong lĩnh vực thuế, bao gồm quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, ban hành quyết định cưỡng chế đối với các quyết định hành chính về quản lý thuế do cấp xã ban hành, và thực hiện phân hạng đất tính thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Thông tư số 40/2025/TT-BTC cũng điều chỉnh một số nội dung liên quan đến phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương, bao gồm việc thay đổi thành phần của Hội đồng tư vấn thuế cấp xã và điều chỉnh nhiệm vụ của Đội thuế thành Thuế cơ sở.

Tổng quan, các hướng dẫn mới này của Cục Thuế không chỉ giúp làm rõ các quy định pháp luật về quản lý thuế mà còn đóng góp vào việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước một cách hiệu quả, nâng cao trách nhiệm và năng lực quản lý của các cấp chính quyền địa phương trong lĩnh vực thuế.