Công ty CP Điện Trường Giang gần đây đã đạt được một số thành tựu ấn tượng trong lĩnh vực sản xuất máy cắt chân không VCB TV1 (24-40.5kV) đạt tiêu chuẩn quốc tế IEC và chứng nhận KEMA, ASTA. Tuy nhiên, một thực tế đáng tiếc đang diễn ra là nhiều doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có Điện Trường Giang, đang phải đối mặt với một nghịch cảnh: Sản phẩm của họ đạt chuẩn quốc tế nhưng lại không được sử dụng tại Việt Nam.

Nguyên nhân của vấn đề này không xuất phát từ năng lực sản xuất của doanh nghiệp, mà đến từ những rào cản chính sách và sự thiếu hụt cơ chế hỗ trợ dành cho doanh nghiệp nội địa. Luật Đấu thầu 2023 đã đề ra quy định ưu tiên cho các sản phẩm sản xuất trong nước, nhưng trên thực tế, nhiều hồ sơ mời thầu từ các đơn vị chủ đầu tư vẫn chưa cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá và ưu tiên cho sản phẩm trong nước.

Một khó khăn khác mà doanh nghiệp phải đối mặt là chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cao, trong khi không nhận được sự hỗ trợ từ chính sách. Chi phí thử nghiệm sản phẩm cao là một rào cản lớn. Kết quả thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm trong nước như Quatest thường không được công nhận, buộc doanh nghiệp phải tiến hành kiểm định quốc tế tại các tổ chức như KEMA, ASTA, CE, UL với chi phí cao hơn. Hiện Việt Nam còn thiếu phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế, khiến doanh nghiệp phải thực hiện thử nghiệm tại châu Âu với thời gian và chi phí lớn hơn.

Ngoài ra, ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, dẫn đến việc doanh nghiệp phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu. Quá trình thương mại hóa và xuất khẩu sản phẩm cũng gặp nhiều khó khăn do chi phí cao cho chứng nhận quốc tế như CE, UL, và thiếu hỗ trợ tiếp thị cũng như chuyển giao công nghệ từ các dự án FDI. Điều này khiến cho các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong việc phát triển và cạnh tranh với các công ty nước ngoài.

Để giải quyết tình trạng này, các doanh nghiệp đang rất cần những cơ chế hỗ trợ đúng và trúng để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sản phẩm trong nước. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển và bứt phá, mà còn góp phần khơi thông tiềm lực quốc gia. Các cơ quan chức năng cần xem xét và điều chỉnh chính sách để tạo môi trường hỗ trợ tốt hơn cho doanh nghiệp trong nước, giúp họ có thể cạnh tranh và phát triển bền vững trên thị trường quốc tế.

Vietnamnet đã có bài viết phản ánh về vấn đề này, nhấn mạnh sự cần thiết của việc tạo cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất trong nước, giúp họ có thể phát triển và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Ngành nhôm Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức lớn trong quá trình phát triển. Trong thập kỷ qua, ngành nhôm đã có sự tăng trưởng đáng kể với số lượng nhà máy, quy mô sản xuất và tổng sản lượng đều tăng gấp đôi. Theo số liệu mới nhất, vào năm 2024, tổng sản lượng các loại nhôm đạt gần 1,5 triệu tấn, tương đương 4,2 tỷ USD, tăng trưởng 14,5% so với năm 2023. Trong đó, nhôm định hình chiếm 43,3% với 650 nghìn tấn, nhôm tái chế chiếm 16,7% với trên 250 nghìn tấn.

Ngành nhôm Việt Nam cũng đang có nhiều lợi thế để phát triển. Với 17 Hiệp định thương mại tự do, đặc biệt là Hiệp định RCEP, EVFTA, CEPA, ngành nhôm Việt Nam có cơ hội tiếp cận thị trường xuất khẩu với thuế nhập khẩu nguyên liệu 0% và thuế xuất khẩu với hầu hết các sản phẩm hoàn chỉnh cho người dùng cuối 0%. Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 9 quốc gia lớn như Trung Quốc, Nga, Hoa Kỳ, Nhật Bản… cũng mở ra cơ hội không giới hạn cho ngành nhôm Việt Nam.

Tuy nhiên, ngành nhôm cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Hiện tượng dư thừa công suất nhiều năm nay chưa cải thiện, thị trường bất động sản và xây dựng tạm thời ngưng trệ, nhu cầu nhôm xây dựng giảm sút. Các nhà máy ép đùn phải điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh đến đầu quý II/2025. Chi phí đầu vào cho sản xuất liên tục tăng, giá bán nhôm định hình trên thị trường không đủ bù đắp chi phí đầu vào, lợi nhuận của nhà sản xuất giảm mạnh 2-3 năm qua.

Để vượt qua những thách thức trên, ngành nhôm cần đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, quản trị ESG, ổn định chất lượng, xây dựng thương hiệu nhôm Việt nhằm chiếm lĩnh thị trường, thay thế hàng nhập khẩu. Điều chỉnh chính sách phù hợp, thúc đẩy sản xuất kinh doanh như giảm thuế VAT, giảm thuế xuất khẩu 5%, hướng dẫn thực hành ESG, hỗ trợ tín dụng xanh. Mở rộng thị trường, tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA), học hỏi từ chính các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Đào tạo nhân lực, nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Dự báo đến 2030, nhu cầu về vật liệu nhôm sẽ tăng 25% so với hiện tại. Nhôm xây dựng và công trình sẽ chứng kiến tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khoảng 13% trong giai đoạn 2024-2029. Bộ Xây dựng dự báo nhôm xây dựng có mức tăng trưởng 25% trong 5 năm tới nhờ có chính sách tháo gỡ cho các dự án đầu tư bất động sản. Với những nỗ lực và định hướng đúng đắn, ngành nhôm Việt Nam có thể tận dụng được các cơ hội và vượt qua thách thức để phát triển bền vững.

Nhìn chung, ngành nhôm Việt Nam đang có tiềm năng phát triển lớn với nhiều cơ hội nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Để phát triển bền vững, ngành nhôm cần tập trung vào chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, quản trị ESG và xây dựng thương hiệu nhôm Việt. Bằng cách tận dụng các Hiệp định thương mại tự do, mở rộng thị trường và đào tạo nhân lực, ngành nhôm Việt Nam có thể vươn lên và chiếm lĩnh thị trường trong nước và quốc tế.