Trong bối cảnh nghệ thuật sân khấu đang dần quay trở về với chất lượng và chiều sâu, nhiều đạo diễn trẻ tại TP HCM đã lựa chọn cách tiếp cận mới mẻ bằng cách dàn dựng các vở diễn dựa trên nền tảng văn học vững chắc. Thay vì tập trung vào các yếu tố giải trí bề mặt, họ đã khai thác chiều sâu tâm lý nhân vật, xây dựng không gian đời thường và sử dụng lời thoại gần gũi nhưng giàu ẩn dụ để tạo nên các vở kịch dung dị nhưng thấm thía.
Sự tham gia của những nghệ sĩ nổi tiếng như Hoài Linh, Việt Hương, Minh Nhí, Hữu Nghĩa, Quốc Thảo, Thanh Thủy, Cát Phượng, Hoàng Phi, Quách Ngọc Tuyên… đã giúp nâng cao chất lượng và tạo nên điểm tựa đặc biệt cho các vở kịch. Bằng cách kết hợp với các nghệ sĩ có tên tuổi, các đạo diễn trẻ đã có thể tạo ra những vở diễn vừa có tính giải trí vừa có chiều sâu nghệ thuật.
Văn học được xem là chất liệu quý để tạo nên những vở diễn giàu chất lượng. Ví dụ tiêu biểu là vở ‘Một mối tình’ do Minh Nhật và Công Huy đạo diễn, dựa trên kịch bản văn học và khai thác đề tài thân phận người chồng bị vợ bỏ đi vì chê anh nghèo khó. Vở diễn này phát triển như một dòng hồi tưởng nhẹ nhàng, nhấn mạnh vào chiều sâu nội tâm hơn là hành động bên ngoài. Qua đó, khán giả có thể cảm nhận rõ ràng sự đau khổ, nuances tâm lý của nhân vật chính.
Sự đồng hành của các nghệ sĩ tên tuổi là yếu tố quan trọng giúp những vở diễn đậm chất văn học được lan tỏa. Họ chấp nhận lùi một bước, bỏ lại lối diễn cường điệu để đi vào chiều sâu tâm lý nhân vật. NSƯT Ca Lê Hồng nhận định: ‘Không dễ để một nghệ sĩ hài chuyển hướng sang kịch chính luận hay kịch tâm lý nhưng Hoài Linh và Việt Hương làm được điều đó. Công lớn nằm ở kịch bản văn học và sự tỉnh táo của đạo diễn.’ Sự chuyển biến này không chỉ thể hiện sự chuyên nghiệp của các nghệ sĩ mà còn thể hiện khả năng thích nghi và đổi mới của họ.
Thực tế cho thấy văn học không làm sân khấu nặng nề hay khó hiểu nếu được xử lý tinh tế. Những vở diễn như ‘Một mối tình’, ‘Lạc giữa biển người’, ‘Cuộc đoàn tụ cảm xúc’, ‘Sâu đêm’, ‘Một cuộc chiến khác’, ‘Viên đạn bọc đường’… là những minh chứng. Khán giả vẫn có thể bật cười trước những tình huống hài rất duyên nhưng là nụ cười mang tính nhân ái, nhiều khi là giọt nước mắt nhẹ rơi. Điều này cho thấy rằng, ngay cả khi chạm vào các vấn đề sâu sắc, sân khấu vẫn có thể tiếp cận được với công chúng.
Một hướng đi cần được ươm dưỡng là sự trở lại của chất văn học trong sân khấu đương đại TP HCM, thông qua cách làm của các đạo diễn trẻ. Nếu thành công, sàn diễn này sẽ trở thành một mô hình đáng học hỏi khi tìm về với những gì mộc mạc – thẳm sâu – chân thật. NSND Trần Minh Ngọc phân tích: ‘Không cần sân khấu lớn, không cần ánh sáng cầu kỳ, không cần kỹ thuật phức tạp, chỉ cần một câu chuyện tử tế và những nhân vật chân thực, sân khấu hôm nay tại TP HCM vẫn có thể lay động người xem.’ Qua đó, có thể thấy rằng sự quay trở lại của văn học trong sân khấu không chỉ giúp nâng cao chất lượng nghệ thuật mà còn giúp sân khấu gần gũi hơn với công chúng.
