Đã đến lúc cần một cách tiếp cận mới trong việc quản lý thị trường vàng. Thay vì chỉ tập trung vào kiểm soát, minh bạch hóa hoặc bình ổn thị trường, cần xây dựng niềm tin vào các lớp tài sản hợp pháp. Vàng không phải là vấn đề cần quản lý, mà là tài sản cần được củng cố niềm tin.
Thực tế cho thấy, khi thị trường còn thiếu sự lựa chọn vào hệ thống tài sản chính thức, mọi cải cách vàng chỉ tập trung vào việc “chữa triệu chứng, không chữa gốc bệnh”. Câu hỏi chiến lược mà quốc gia cần đặt ra là: “Làm sao tạo ra nhiều lớp tài sản đủ niềm tin để người dân không phải chọn vàng như lựa chọn duy nhất?”
Khoảng cách lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới hiện nay gây ra nhiều bức xúc, nhưng đó không phải là nguyên nhân gốc rễ, mà chỉ là triệu chứng phản ánh sự thiếu niềm tin vào các tài sản khác như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, hay hệ thống ngân hàng và kinh tế vĩ mô toàn cầu.
Thị trường tài sản ở Việt Nam hiện còn quá mỏng và phân cực, không có các lớp tài sản trung gian như chứng chỉ vàng, vàng số, hay kênh tiết kiệm lãi suất chống lạm phát. Sự tồn tại và phổ biến của vàng chỉ lặng lẽ phản ánh sự thiếu vắng các lựa chọn khác.
Để giải quyết vấn đề này, cần tạo ra cơ chế biến vàng thành một “cục pin tâm lý” có thể tái tạo niềm tin khi đồng Việt Nam (VND) bị nghi ngờ, mà không cần tiêu tốn ngoại tệ. Cơ chế “cục pin tỷ giá” có thể giúp ổn định tỷ giá và giảm áp lực lên thị trường vàng.
Bên cạnh đó, việc xây dựng cơ chế bảo vệ “pin tỷ giá” thông qua các công cụ giúp người dân có thể chuyển đổi từ vàng sang VND (và ngược lại) qua các định chế tài chính được kiểm soát là rất quan trọng.
Trong bối cảnh kỷ nguyên tài sản số đang phát triển, việc token hóa vàng – biến vàng vật lý thành tài sản kỹ thuật số có thể giao dịch – đang nổi lên như một xu hướng toàn cầu. Nghiên cứu và triển khai các giải pháp này sẽ giúp tạo ra thị trường tài sản có niềm tin cao hơn.
Kết luận lại, thông qua khung tư duy và các đề xuất trên, có thể thấy rằng chênh lệch giá vàng không nằm trong bản chất của vàng, mà nằm ở khoảng trống giữa các tài sản, giữa chính sách và niềm tin. Các cải cách thị trường cần hướng tới việc cải cách cấu trúc thị trường vàng, thay vì chỉ quản lý giá.
