Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường quốc tế, việc chuyển đổi phương thức sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Việc thay đổi tư duy từ “có gì bán nấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn góp phần tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên trường quốc tế.
Trước đây, nông nghiệp Việt Nam chủ yếu hoạt động dựa trên phương thức sản xuất tự phát, phụ thuộc vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống. Điều này đã dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giảm giá trị sản phẩm và khiến nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập. Do đó, việc tìm kiếm một hướng đi mới cho nông nghiệp Việt Nam là hết sức cần thiết.
Để thực hiện tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy”, cần có sự chuyển đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan. Trước hết, việc nghiên cứu thị trường sâu rộng, xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Trước hết, nó giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Khi sản xuất theo nhu cầu thị trường, nông dân có thể yên tâm về đầu ra cho sản phẩm của mình, từ đó tăng thu nhập và ổn định đời sống. Đồng thời, việc tập trung vào sản xuất các sản phẩm chủ lực chất lượng cao cũng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ngoài ra, tư duy này cũng góp phần vào việc phát triển nông nghiệp bền vững. Khi sản xuất theo chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ, các bên liên quan có thể kiểm soát tốt hơn chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn thực phẩm và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu của nông sản Việt Nam.
Không chỉ vậy, việc chuyển đổi sang tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” còn giúp cải thiện đời sống nông dân và góp phần vào xây dựng thương hiệu quốc gia. Khi nông dân có thu nhập ổn định và cao hơn, họ có thể đầu tư vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống, từ đó góp phần vào sự phát triển chung của xã hội.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy này cũng đối mặt với không ít thách thức. Trước hết, việc thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân không phải dễ dàng. Nhiều nông dân vẫn quen với phương thức sản xuất truyền thống và ngại thay đổi. Thứ hai, việc ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn, trong khi nhiều nông dân và doanh nghiệp vẫn còn hạn chế về nguồn lực tài chính.
Cuối cùng, biến đổi khí hậu cũng là một thách thức lớn đối với nền nông nghiệp Việt Nam. Việc thay đổi tư duy sản xuất phải đi đôi với việc ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo sản xuất nông nghiệp bền vững trong bối cảnh thời tiết cực đoan.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước, sự dẫn dắt của doanh nghiệp và sự chủ động của nông dân trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết. Nhà nước có thể hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp bằng cách cung cấp các khóa đào tạo, hỗ trợ tài chính và xây dựng cơ sở hạ tầng.
Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
