Trí tuệ nhân tạo (AI) đang cách mạng hóa thị trường lao động trên toàn cầu, và đặc biệt là đối với những người mới tốt nghiệp. Sự hiện diện ngày càng tăng của AI trong mọi lĩnh vực đã đang ảnh hưởng rõ rệt đến các công việc cấp đầu vào (Entry level). Đây là những công việc thường yêu cầu ít hoặc không cần kinh nghiệm và được xem là bước khởi đầu quan trọng để người trẻ có thể tích lũy kinh nghiệm và hình thành tư duy nghề nghiệp chuyên sâu.
Ông Fawad Bajwa, một chuyên gia hàng đầu từ Công ty tư vấn nhân sự cấp cao Russell Reynolds Associates, đã chỉ ra rằng AI đang thay đổi cách thức thực hiện các công việc cấp đầu vào. Thay vì chỉ tập trung vào việc thực hiện các nhiệm vụ lặp lại và đơn điệu, người mới đi làm hiện nay cần tập trung vào việc chọn lọc đầu ra do AI tạo ra và đưa ra đánh giá cuối cùng để đảm bảo chất lượng và tính chính xác.
Một ví dụ điển hình cho sự thay đổi này là trong lĩnh vực marketing, nơi nhân viên trẻ sử dụng AI để soạn nháp các tài liệu quảng bá và chiến dịch tiếp thị. Trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, AI hỗ trợ chuẩn bị dữ liệu để con người có thể xử lý sâu hơn và đưa ra những quyết định sáng suốt. Điều này cho thấy vai trò của AI không chỉ là thay thế con người mà còn là một công cụ hỗ trợ đắc lực.
Ông Zanele Munyikwa, chuyên gia kinh tế tại Revelio Labs, cho rằng AI đang thúc đẩy một ‘cuộc chuyển đổi nghề nghiệp’ ở nhóm công việc đầu vào. Các nhiệm vụ mà nhân sự trẻ đảm nhận đang chuyển dần sang những phần việc ít bị AI can thiệp hơn, đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy phản biện và kỹ năng mềm của người lao động.
Tuy nhiên, AI chưa xóa sổ hoàn toàn nhóm công việc đầu vào. Tác động của nó đang khiến các doanh nghiệp phải cân nhắc lại cách tuyển dụng và đào tạo người trẻ. Nếu không còn các nhiệm vụ cơ bản để bắt đầu, người trẻ sẽ thiếu cơ hội học hỏi, tích lũy kinh nghiệm thực tế và hình thành sự tự tin nghề nghiệp cần thiết để phát triển trong sự nghiệp.
Một khảo sát của Russell Reynolds Associates đã chỉ ra rằng 54% lãnh đạo doanh nghiệp lo ngại việc phụ thuộc vào AI sẽ làm xói mòn tư duy phản biện của nhân sự trẻ. Khoảng 25% quan ngại AI có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và quy trình nội bộ của doanh nghiệp. Những lo ngại này cho thấy sự cần thiết phải có một chiến lược đào tạo và phát triển toàn diện để giúp nhân sự trẻ thích nghi với thay đổi.
Về vấn đề công việc nào dễ bị thay thế, phân tích của Revelio Labs cho thấy những vị trí dễ bị AI thay thế nhất là các nghề mang tính kỹ thuật cao như kỹ sư dữ liệu, quản trị cơ sở dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng, kiểm toán viên… Ngược lại, các công việc đòi hỏi sự tương tác trực tiếp như dịch vụ lưu trú, sản xuất thủ công hay chăm sóc khách hàng vẫn có nhu cầu cao và ít bị ảnh hưởng bởi AI.
Để thích nghi với sự thay đổi này, các doanh nghiệp cần nghĩ đến những ‘đường băng’ mới để người trẻ có thể học nghề và phát triển. Các mô hình học việc linh hoạt, các khóa huấn luyện có hỗ trợ AI hoặc chương trình đào tạo tích hợp công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp nhân sự trẻ tiếp cận với những kỹ năng cần thiết cho thị trường lao động hiện đại.
Người trẻ cần chuẩn bị hành trang mới để bước vào thị trường lao động. Không chỉ là kiến thức chuyên môn sâu rộng, họ cần biết cách sử dụng công cụ AI một cách hiệu quả, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp, và khả năng thích ứng nhanh với những thay đổi liên tục.
AI không giành mất cơ hội nghề nghiệp của người trẻ, nhưng nó đang định nghĩa lại ‘cơ hội’ đó theo cách hoàn toàn khác. Người thành công trong thời đại này là người biết tận dụng công nghệ như một bàn đạp để học hỏi, thích nghi và phát triển bền vững, đồng thời tạo ra giá trị mới cho bản thân và tổ chức.
