Thị trường lao động Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức lớn khi làn sóng cắt giảm nhân sự đã và đang tác động mạnh mẽ đến tâm lý cũng như sự ổn định nghề nghiệp của người lao động. Theo báo cáo thị trường lao động quý 2-2025 được thực hiện bởi Vieclam24h, việc cắt giảm nhân sự không chỉ diễn ra trong một vài ngành mà đã lan rộng ra nhiều lĩnh vực, từ sản xuất, bán lẻ, tài chính cho đến công nghệ. Tâm lý lo lắng về việc bị sa thải đã gia tăng rõ rệt trong cộng đồng người lao động, gây ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe tinh thần mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý nghề nghiệp và hành vi tìm việc làm của họ.
Nhóm tuổi từ 18-24 và 35-54 là hai nhóm bị ảnh hưởng nặng nhất bởi làn sóng cắt giảm nhân sự. Tập trung chủ yếu ở lao động phổ thông, các vị trí vận hành, kỹ thuật và tài chính là những lĩnh vực chịu tác động lớn. Trong khi đó, một số vị trí như marketing, bán hàng, nhân sự, chăm sóc khách hàng và công nghệ thông tin có xu hướng được duy trì ổn định. Đây là tín hiệu cho thấy các doanh nghiệp đang cơ cấu lại đội ngũ nhân sự để đáp ứng với tình hình mới.
Quá trình tái hòa nhập thị trường việc làm của những người lao động bị cắt giảm đang gặp nhiều khó khăn. Số liệu thống kê cho thấy 72,7% người lao động mất việc chủ động trở lại tìm việc đã mất cả tuần, thậm chí cả tháng để tìm việc. Điều này không chỉ phản ánh sự khó khăn trong việc tìm kiếm công việc mới mà còn cho thấy sự bất ổn mà người lao động đang phải đối mặt. Những người lao động ở lại sau đợt cắt giảm phải gánh vác thêm công việc, nhưng bất an về tương lai nghề nghiệp vẫn tồn tại và gây áp lực lớn.
Gần 50% người lao động cho biết họ cảm thấy rõ ràng áp lực từ việc cắt giảm nhân sự, trong khi niềm tin vào tổ chức và động lực làm việc suy giảm đáng kể. Trước tình hình này, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp đã tinh gọn bộ máy và 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Một số vị trí có nhu cầu tuyển dụng lớn gắn với tăng trưởng và vận hành như kinh doanh và bán hàng, kỹ sư sản xuất và kỹ thuật, lao động phổ thông có tay nghề…
Lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật trước thách thức. Nếu 70% người lao động thể hiện cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải, thì 30% còn lại cho rằng đây là cơ hội để thay đổi và phát triển. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy sự kiên cường và tích cực của người lao động Việt.
Vieclam24h khuyến nghị doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng về hệ lụy dài hạn khi cắt giảm nhân sự. Đồng thời, cần có sự minh bạch và thẳng thắn trong việc thông tin về tình hình công ty và chiến lược phát triển. Việc lắng nghe tiếng nói của người lao động và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của họ là điều quan trọng để duy trì sự ổn định và phát triển bền vững.
Người lao động cũng được khuyên duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi với thay đổi. Việc không ngừng đầu tư phát triển kỹ năng sẽ giúp họ tăng cơ hội việc làm và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động.
Song song với đó, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với khó khăn khi tuyển dụng lao động đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Có đến 46% trong số hàng ngàn doanh nghiệp Việt được Anphabe hỏi đều thừa nhận khó tuyển được người đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Sự tồn tại của khoảng cách giữa nhu cầu thị trường và kỹ năng người lao động đang ngày càng gia tăng, tạo ra thách thức lớn cho cả doanh nghiệp và người lao động trong quá trình phát triển và tăng trưởng.
Tóm lại, thị trường lao động Việt Nam đang ở giai đoạn cần sự điều chỉnh và thích nghi lớn. Cả doanh nghiệp và người lao động cần chủ động và tích cực để vượt qua thách thức, hướng tới sự ổn định và phát triển bền vững.
