Lễ tiễn biệt họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nhân vật tiêu biểu của hội họa đương đại Việt Nam, đã diễn ra vào ngày 17/7 tại Hà Nội. Ông hưởng thọ 64 tuổi. Sự ra đi của ông đã để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong lòng bạn bè, giới nghệ sĩ và công chúng yêu nghệ thuật.
Lê Thiết Cương là người đã sống một cuộc đời tài hoa và phóng khoáng, luôn lạc quan và rộn ràng dù hạnh phúc riêng tư có nhiều gập ghềnh. Ông là tri kỷ của nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu, diễn viên, hoa hậu… và đã biến căn nhà số 39 Lý Quốc Sư (Hà Nội) thành điểm hẹn quen thuộc của văn nghệ sĩ cả nước.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, người bạn thân thiết của Lê Thiết Cương, đã nghẹn ngào nhớ lại giây phút tiễn biệt: ‘Khi mấy anh em chúng tôi vào bệnh viện, Cương nói: Cầm tay tôi đi. Tôi cầm tay Cương và biết đó là lần cuối. Dù các bác sĩ không thể can thiệp gì thêm, Cương vẫn nhất quyết ở lại bệnh viện với hy vọng mong manh. Cương không đầu hàng, vẫn kiên cường đối mặt với lằn ranh sinh tử, đúng như tính cách bền bỉ, bất khuất đã theo anh suốt cuộc đời.’
Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn gọi sự ra đi ấy là ‘Lê Thiết Cương trở về miền tối giản của riêng mình’. Theo anh, từ tranh sơn dầu đến sơn mài, Lê Thiết Cương giữ vững phong cách riêng – chất liệu truyền thống, kỹ thuật truyền thống, nhưng tạo hình hiện đại, nghiêng về đồ họa, với những mảng phẳng và đậm nhạt sâu sắc.
Lê Thiết Cương đã sống một cuộc đời nghiêm khắc và cao độ trong làm nghệ thuật. Ông từng thừa nhận: ‘Một đời làm nghệ thuật vẽ được mấy tranh đẹp, nhầm lẫn, sai lầm, mò mẫm là chính, hoang mang, ảo tưởng là chính… Nhưng đó là cuộc sống – có hay có dở, có thăng có trầm và nghệ thuật cũng sinh động như vậy’.
Người nghệ sĩ ấy đã lặng lẽ rời khỏi thế gian, nhưng như nhà thơ Hữu Việt mượn lời Gabriel García Márquez để nói: ‘Người ta không chết khi trái tim ngừng đập, mà là khi bị lãng quên’. Lê Thiết Cương sẽ không bị lãng quên. Ông sẽ tiếp tục sống, qua những bức tranh, câu chữ, buổi trò chuyện nghệ thuật và trong ký ức của những người ở lại.
