Trong bối cảnh hiện nay, các trường đại học ngoài công lập đang ngày càng khẳng định vị thế của mình như một thành tố quan trọng trong hệ sinh thái giáo dục đại học. Không chỉ dừng lại ở vai trò cung cấp giáo dục chất lượng cao, các trường đại học tư nhân đang trở thành mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái tri thức và kinh tế quốc gia. Sự phát triển của các trường đại học ngoài công lập không còn là một xu hướng nhất thời mà đã trở thành một bước đi chiến lược, kết hợp giữa mục tiêu tài chính và giá trị xã hội.
Trong hệ sinh thái giáo dục đại học hiện đại, sự tham gia của giới doanh nhân vào lĩnh vực giáo dục đang ngày càng rõ rệt. Nhiều trường đại học ngoài công lập đang trở thành một phần quan trọng trong chiến lược phát triển dài hạn của các tập đoàn tư nhân lớn. Dẫn chứng rõ ràng là theo báo cáo ‘3 công khai’ năm học 2023-2024, top 10 đại học có doanh thu cao nhất hiện nay đều đạt từ hàng trăm đến hàng nghìn tỷ đồng. Đại học FPT dẫn đầu với hơn 2.900 tỷ đồng, tiếp theo là Đại học Văn Lang và Đại học Bách Khoa Hà Nội.
Nguồn thu của các trường đại học chủ yếu đến từ học phí, hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và ngân sách (đối với khối công lập). Những con số này cho thấy giáo dục đại học, đặc biệt là khối ngoài công lập, đang chuyển hóa thành một lĩnh vực đầu tư có tiềm năng sinh lời cao. Điều này cũng thể hiện sự thay đổi trong cách nhìn nhận về giá trị của giáo dục, không chỉ là một hoạt động xã hội mà còn là một lĩnh vực kinh doanh có tiềm năng.
Đằng sau sự phát triển của nhiều ngôi trường là sự xuất hiện của giới doanh nhân. Trường Đại học FPT là thành viên của Tập đoàn FPT, Văn Lang thuộc sở hữu của Tập đoàn Giáo dục Văn Lang, Đại học Nguyễn Tất Thành gắn với CTCP Dệt may Sài Gòn. Gần đây, Kinh Bắc City đã chi 110 tỷ đồng để nắm quyền chi phối Đại học Hùng Vương TP.HCM. Sự tham gia của giới doanh nhân vào lĩnh vực giáo dục không chỉ mang lại nguồn vốn mà còn mang lại cách tiếp cận quản lý chuyên nghiệp và định hướng phát triển dài hạn.
Các tập đoàn đang xây dựng giáo dục như một ‘tài sản mềm’ trong chiến lược phát triển dài hạn. Giáo dục mang lại giá trị thương hiệu và niềm tin cộng đồng – những yếu tố ngày càng quan trọng trong cuộc chơi định vị. VinUni là ví dụ tiêu biểu, sau chưa đầy 5 năm, trường này đã tăng doanh thu lên hơn 177 tỷ đồng và được Vingroup cam kết rót thêm 9.300 tỷ đồng nhằm vươn vào top 100 đại học toàn cầu.
Trong làn sóng này, nhiều trường đang đẩy mạnh mở rộng hạ tầng, tăng chỉ tiêu tuyển sinh, phát triển chương trình đào tạo và củng cố thương hiệu. Sự phát triển không chỉ dựa vào quy mô mà còn đặt trọng tâm vào chất lượng giảng dạy, năng lực quản trị và định hướng chiến lược rõ ràng. Điều này cũng đòi hỏi các trường phải có một chiến lược phát triển bền vững và một kế hoạch hành động cụ thể để đảm bảo chất lượng giáo dục và uy tín của trường.
Về phía Nhà nước, hành lang pháp lý đang ngày càng cởi mở hơn với sự tham gia của khu vực tư nhân. Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và các chính sách thuế mới sẽ tạo thêm điều kiện để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào đào tạo. Chính sách này cũng thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đến vai trò của khu vực tư nhân trong phát triển giáo dục.
Tính đến cuối 2023, Việt Nam có 67 trường đại học ngoài công lập, chiếm tỷ lệ khiêm tốn nhưng đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc gia. Cuộc chơi giữa doanh nghiệp và giáo dục không còn là làn sóng nhất thời mà đã trở thành sự đầu tư nghiêm túc, lâu dài – vừa sinh lợi, vừa tạo giá trị xã hội bền vững.
